Haberler
Altcoin Haberleri
Altcoin Haberleri
Altcoin ile ilgili tüm makale ve haberlere göz atın. Altcoin hakkında en son haberler, analizler ve görüşler.
Chainlink ve Mastercard Ortaklığından 3 Milyar Kart Sahibi Yararlanabilecek
Blockchain dünyasının önde gelen veri sağlayıcısı Chainlink, geleneksel finans devlerinden Mastercard ile dikkat çeken bir iş birliğine imza attı. Bu ortaklık, dünya genelinde 3 milyardan fazla Mastercard kullanıcısına doğrudan zincir üzerindeki kripto paralara erişim imkânı sunmayı hedefliyor. 24 Haziran’da yapılan resmi açıklamaya göre, bu yenilikçi çözüm, güvenli bir fiat para-kripto dönüşüm altyapısıyla destekleniyor.Mastercard’ın dünya çapındaki ödeme ağı ile Chainlink’in blockchain odaklı güvenli birlikte çalışabilirlik çözümlerini bir araya getiren sistem, kripto paraların benimsenmesinde uzun süredir karşılaşılan engelleri ortadan kaldırmayı amaçlıyor. Chainlink ekibi, X platformu üzerinden yaptığı paylaşımda bu entegrasyonun, Mastercard kullanıcılarının on-chain yani zincir üstü ekosisteme güvenli bir şekilde bağlanabilmesini sağlayacağını belirtti.Kripto herkes için erişilebilir hale geliyorBu büyük iş birliği yalnızca Chainlink ve Mastercard’tan ibaret değil. Ekosistemin sorunsuz çalışabilmesi için birçok önemli oyuncu da projeye dahil edilmiş durumda. On-chain hizmetler, likidite temini, regülasyon uyumluluğu ve saklama altyapısı Zerohash tarafından sağlanacak. Ödeme işlemlerinin sorunsuz ilerlemesi ise Shift4 Payments tarafından gerçekleştirilecek.Son kullanıcı deneyimi ise Swapper Finance ve XSwap gibi platformlar üzerinden “yeni nesil” bir uygulama ve merkeziyetsiz borsa (DEX) altyapısı ile desteklenecek. Ayrıca, işlem gerçekleştirme kısmında Uniswap üzerinden likidite sağlanacak. XSwap, akıllı sözleşmeler aracılığıyla fiat parayı kripto varlıklara dönüştürerek son işlemi zincir üzerinde ve düzenleyici çerçevelerle uyumlu şekilde gerçekleştirecek. Ancak sistemin tüm dünyada mı yoksa sadece belirli bölgelerde mi aktif olacağı henüz netlik kazanmış değil.Chainlink’in kurucu ortağı Sergey Nazarov, bu gelişmenin hem geleneksel finans hem de merkeziyetsiz finansın açsından oldukça kritik olduğunu vurguladı. Nazarov, “Chainlink’in bu iki dünya arasında kurduğu köprü, Mastercard’ın üç milyardan fazla kart sahibini doğrudan merkeziyetsiz borsa altyapısına entegre edebilecek potansiyele sahip” diyerek heyecanını dile getirdi.Mastercard’ın blockchain ve kripto paralardan sorumlu kıdemli başkan yardımcısı Raj Dhamodharan ise insanların kripto para ekosistemine kolayca bağlanmak istediğini belirterek, bu projenin kullanıcı talebine doğrudan yanıt verdiğini ifade etti.LINK fiyatı tepkisiz kaldıBu kadar büyük ölçekli bir duyuruya rağmen, Chainlink’in yerel token’ı LINK, piyasalarda kayda değer bir yükseliş yaşamadı. Orta Doğu’daki ateşkesin ardından piyasada genel bir toparlanma görülse de, LINK fiyatı yalnızca yüzde 3,8 oranında bir artış gösterdi. Yazı kaleme alındığı sırada 13,40 dolar seviyelerinden işlem gören varlık, altı ay önceki yaklaşık 30 dolarlık zirvesinden yüzde 55, 2021 yılındaki tüm zamanların en yüksek seviyesinden ise yüzde 75 aşağıda bulunuyor.
Grayscale'den Space and Time (SXT) Token’ına Özel Yatırım Fonu
Kripto para piyasasında kurumsal ilgi artmaya devam ediyor. Dijital yatırım devi Grayscale'den dikkat çekici bir adım geldi. Şirket, blockchain tabanlı veri işleme teknolojisiyle öne çıkan Space and Time protokolünün yerel token’ı SXT’ye özel yeni bir yatırım fonu başlattığını duyurdu. Web3 uygulamaları, yapay zeka ve akıllı kontratlar için optimize edilen bu altyapı projesinin tokenı, duyuruyu takiben yükseliş yaşadı.Grayscale, SXT token için fon duyurduKripto para yatırım ürünleri alanında lider konumda bulunan Grayscale, blockchain ve veri altyapısını bir araya getiren yenilikçi bir projeye odaklanan yeni bir yatırım aracı duyurdu. “Grayscale Space and Time Trust” adıyla hayata geçirilen bu fon, Space and Time blockchaininin yerel token’ı olan SXT’ye kurumsal ve nitelikli bireysel yatırımcılar için doğrudan erişim imkânı sunuyor.Yeni fon, blockchain teknolojisi ile kurumsal düzeyde veri mimarisini bir araya getirerek, Web2 ve Web3 alanlarındaki geniş kullanım alanlarına yönelik çözümler geliştiren projelere yatırım yapmayı hedefliyor. Grayscale’in Ürün ve Araştırma Başkanı Rayhaneh Sharif-Askary konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Grayscale Space and Time Trust, yatırımcılara yalnızca bir kripto varlığa değil, aynı zamanda yapay zeka, akıllı kontratlar ve merkeziyetsiz uygulamalar için optimize edilmiş ileri düzey bir veri işlem platformuna erişim sağlıyor,” ifadelerini kullandı.Space and Time (SxT) protokolü, özellikle DeFi ve yapay zeka alanında faaliyet gösteren projeler için veri bütünlüğü, denetlenebilirlik ve kaynağın doğruluğu gibi temel ihtiyaçlara çözüm sunmayı amaçlıyor. Bu protokol, merkeziyetsiz yapıların sunduğu şeffaflık ve güvenlik ile geleneksel veri platformlarının yüksek işlem kapasitesini birleştirerek sektördeki önemli bir boşluğu doldurmayı hedefliyor.Projeyi geliştiren MakeInfinite Labs tarafından yürütülen ve teknoloji devi Microsoft’un da destekçileri arasında bulunduğu Space and Time, Mayıs ayında herkese açık, izinsiz ana ağını (mainnet) başlatarak blockchain dünyasında önemli bir adım atmıştı. Platform, verilerin gerçek zamanlı işlenmesi ve doğrulanabilirliğini mümkün kılarak, merkeziyetsiz uygulamalara kurumsal düzeyde güvenilirlik katmayı vaat ediyor.Yeni kurulan Grayscale Space and Time Trust fonu, yatırımcılara her iş günü başvuru yapılabilecek şekilde yapılandırıldı. Ancak yalnızca nitelikli bireysel ve kurumsal yatırımcıların katılımına açık olduğu belirtildi. SXT tokenı yükselişteÖte yandan, fonun duyurulmasının ardından SXT token’ı da olumlu bir fiyat hareketi sergiledi. Piyasa verilerine göre, SXT son 24 saat içinde yüzde 5 oranında yükselerek 0,077 dolar seviyesine ulaştı.
UNI Yorum ve Fiyat Analizi 24 Haziran 2025
UNI Teknik AnaliziUNI grafiğine 4 saatlik zaman diliminde baktığımızda, fiyatın belli bir yükselen kanal yapısında devam ettiğini görüyoruz. Yakın dönemde kanal yapısının üst trendinden iki kez ret yiyen UNI, son dönemdeki düşüşlerle beraber alt trend desteğine kadar geri çekilme yaşadı. Burda güçlü alıcıyla karşılaştı ve 6,76$ seviyesinin üzerine hızla çıkmayı başardı. Yükselen kanal yapısının korunduğunu söyleyebiliriz. Yükselen Kanal Yapısı Trend altında günlük kapanış gelmemiş olması pozitif bir hareket olarak gözüküyor. 6,64$ önemli destek bölgesi, bu bölgenin üstünde fiyatlanıyor olması ivmenin yukarı yönlü olduğuna işaret. 7,43$ - 7,56$ bölgesi de kritik bir direnç alanı olarak karşımıza çıkıyor.Yatırım tavsiyesi sunmayan bu analizler, piyasa koşullarına göre kısa ve orta vadede işlem fırsatları oluşturabileceği düşünülen destek ve direnç seviyelerine odaklanmaktadır. Ancak, işlem yapma ve risk yönetimi sorumluluğu tamamen kullanıcıya aittir. Ayrıca, paylaşılan işlemlerle ilgili olarak stop loss kullanılması kesinlikle tavsiye edilmektedir.
Uniswap (UNI) Nedir?
On binlerce proje arasında, kripto para piyasasına damga vuranların sayısı belki de bir elin parmağını geçmez. Bitcoin ve altcoin yatırımcılarının işlem yapma şeklini değiştiren, merkeziyetsizlik fikrini ileriye taşıyıp merkeziyetsiz borsa (DEX) olarak karşımıza çıkan Uniswap, bu çığır açan projelerden biri. Bu yazıda, Web3’ün en büyük DEX’i olan Uniswap'in derinliklerine bir yolculuk yapacağız. Belki daha önce duydunuz, belki de DeFi (Merkeziyetsiz Finans) ekosisteminde dolaşırken karşılaştınız. Uniswap, kripto paraların alınıp satıldığı geleneksel, merkezi borsalardan oldukça farklı bir yapıya sahip.Uniswap, kripto para dünyasında devrim niteliğinde bir adım olarak ortaya çıktı. Peki onu bu kadar özel yapan ne? Temelde bir merkeziyetsiz borsa nedir sorusunun en parlak cevaplarından biri Uniswap diyebiliriz. Geleneksel borsaların aksine, burada alıcılar ve satıcılar doğrudan birbirleriyle eşleştirilmez. Bunun yerine, işlemler "likidite havuzları" adı verilen, kullanıcılar tarafından fonlanan devasa havuzlar aracılığıyla gerçekleşir. Bu havuzlar ve fiyatlandırma, karmaşık matematiksel formüllerle otomatik olarak yönetilir. Yani aslında Uniswap, DeFi token takası deneyimini tamamen farklı bir temele oturtuyor.Uniswap’in Tanımı ve Ortaya ÇıkışıEn basit haliyle, Uniswap, Ethereum üzerinde çalışan otomatik piyasa yapıcı (AMM) sistemine sahip merkeziyetsiz bir borsadır. "Otomatik Piyasa Yapıcı" (AMM) terimi kulağa biraz teknik gelebilir, ama aslında oldukça zekice bir sistem. Geleneksel borsalar, bir emir defteri kullanarak alıcıları ve satıcıları eşleştirir. Uniswap ise bu geleneksel emir defteri yerine likidite havuzları kullanır. Uniswap arayüzü. Kaynak: Uniswap Bu havuzlar, aslında akıllı sözleşmelerde kilitlenmiş kripto para çiftleridir. Mesela, bir ETH/USDT havuzunda hem Ethereum (ETH) hem de USDT (bir stablecoin) bulunur. Kullanıcılar bu havuza token ekleyerek likidite sağlarlar ve karşılığında ödül kazanırlar. Birisi bu havuzdan işlem yapmak istediğinde, doğrudan havuzla etkileşime girer. Örneğin, ETH satıp USDT almak isteyen biri, ETH'sini havuza gönderir ve havuzdan anında USDT alır. Bu işlem, havuzdaki token dengesini değiştirir ve Uniswap'in temelindeki "sabit ürün formülü" (genellikle x * y = k olarak ifade edilir) sayesinde token fiyatını otomatik olarak ayarlar. Yani, havuza ETH girerken USDT çıkarsa, havuzdaki ETH miktarı artar, USDT miktarı azalır ve bu da ETH fiyatını düşürürken USDT fiyatını artırır – tamamen arz ve talebe dayalı otomatik bir süreç. Uniswap'te toplam değeri açısından şu an itibariyle en iyi havuzlar. Kaynak: Uniswap Bu devrimsel fikir, 2018 yılında Hayden Adams tarafından hayata geçirildi. Hayden, Siemens'te makine mühendisi olarak çalıştığı işinden ayrıldıktan sonra, arkadaşı Karl Floersch'in (Ethereum Vakfı'nda geliştirici) teşvikiyle Ethereum ve akıllı sözleşmeler dünyasına adım attı. Karl, Hayden'ı Vitalik Buterin'in otomatik piyasa yapıcılar hakkındaki yazılarından ilham alarak bir proje üzerinde çalışmaya yönlendirdi. Bu ilhamla başlayan çalışma, Uniswap nedir ve Uniswap token nedir gibi soruların cevabı olacak protokolün doğuşunu sağladı.Uniswap'in temelinde yatan bir diğer önemli özellik ise merkeziyetsiz olmasıdır. Bu, hiçbir merkezi otoritenin veya şirketin Uniswap'i kontrol etmediği anlamına gelir. İşlemler doğrudan Ethereum blockchain üzerinde çalıştırılan akıllı sözleşmeler aracılığıyla gerçekleşir. Bu sayede, kullanıcılar, cüzdan bağlayarak token takası yapabilir, hem de kimliklerini doğrulamak (KYC) zorunda kalmadan ve fonlarının tam kontrolünü elinde tutarak. Uniswap’in Tarihçesi: Önemli Dönüm NoktalarıUniswap'in hikayesi, 2017 yazında Hayden Adams'ın işini kaybetmesi ve Karl Floersch'ün ona "Ethereum'un gelecek olduğunu" söylemesiyle başlıyor. Karl'ın yönlendirmesiyle Hayden, Vitalik Buterin'in otomatik piyasa yapıcılar fikrini hayata geçirmek için akıllı sözleşme geliştirmeye başlar.Ekim-Kasım 2017'de Hayden, tek bir likidite sağlayıcısı ve basit takaslara izin veren bir "proof-of-concept" (konsept kanıtı) geliştirdi. Bu, onun programlanabilir para dünyasına ilk adımı oldu. Devcon 3'te Karl, bu prototipi kripto-ekonominin gücünü göstermek için kullandı. Bu etkinlikte Pascal Van Hecke ile tanışan Hayden, finansal destek ve yapılandırılmış çalışma desteği buldu. Pascal ile Uniswap'in iki ana sorununu belirledi: sadece tek bir ETH/ERC20 çiftiyle çalışması ve sadece tek bir likidite sağlayıcısını desteklemesi.Ocak 2018'e gelindiğinde, bu ana akıllı sözleşme sorunları çözüldü. Artık birden fazla likidite sağlayıcısı desteklenebilir hale geldi. Ayrıca bir sözleşme, herkesin herhangi bir token için havuz eklemesine olanak tanıdı. Tüm tokenlar ETH ile eşleştirildi, böylece ETH bir aracı olarak kullanılarak herhangi bir tokenın başka herhangi bir tokenla tek işlemde takası mümkün oldu. Bu sırada, Hayden’in arkadaşı Callil Capuozzo arayüz tasarımı konusunda yardımcı olmaya başladı, ardından bir başka arkadaşı Uciel Vilchis kod tabanını düzeltmek için ekibe katıldı. Mart 2018'de, bu üçlü tam özellikli bir demo oluşturdu.Nisan 2018'de Hayden, Seul'deki Deconomy konferansında Vitalik Buterin ile tanıştı. Vitalik, Uniswap akıllı sözleşmelerine baktı ve Hayden'a Vyper dilini kullanmayı ve Ethereum Vakfı'ndan bir hibe başvurusunda bulunmayı önerdi. Hayden, Vitalik'in tavsiyesini dinledi ve sözleşmeleri Vyper'da yeniden yazdı. Bu süreçte kripto dünyasında Dan Robinson, Phil Daian ve Andy Milenius gibi önemli arkadaşlar edindi. Edcon 2018'de Uniswap demosuna gösterilen ilgi, projenin sadece bir öğrenme aracı değil, Ethereum'un değerlerini yansıtan gerçek bir uygulama olabileceği fikrini pekiştirdi. Dan Robinson ile uçak yolculuğu sırasında yaptığı gas optimizasyonları, Uniswap'i Ethereum'daki gas açısından en verimli borsa haline getirdi.2018’in yaz aylarında Hayden, Balance ve MakerDAO ofislerinde çalıştı, projenin teknik ve sosyal yönlerini geliştirdi. Nihayet Temmuz sonunda Ethereum Vakfı'ndan hibe aldığını öğrendi. Bu hibe ile Runtime Verification (RV) firmasıyla sözleşme imzalayarak akıllı sözleşmelerin resmileştirilmesi ve denetlenmesi sürecini başlattı. RV, güvenlik kontrolleri, tutarlılık düzeltmeleri ve yuvarlama hatalarını azaltan bir kod spesifikasyonu önerip, ardından resmi doğrulama (formal verification) yapar. Devcon 4 (Prag, Kasım 2018) hedefiyle hızlandırılmış bir hazırlık süreci başladı. Kyokan firması, Jacky Chan liderliğinde üretim kalitesinde arayüzü geliştirdi. Whitepaper ve geliştirici dokümanları tamamlandı. RV denetimi güvenlik sorunu bulamaz, ancak yeniden giriş (re-entrancy) saldırıları konusunda bir endişe dile getirdi. Phil Daian'ın hızlı bir denetimi, sorunun ancak token transfer fonksiyonunun özel olarak saldırıya izin verecek şekilde tasarlandığında ortaya çıkacağını, normal ERC20 tokenları için güvenli olduğunu doğruladı.Tüm bunların ardından, işte o büyük an geldi: 2018! Uniswap v1’in piyasaya girdiği tarih! Devcon 4'ün son günü olan 2 Kasım 2018'de akıllı sözleşmeler Ethereum ana ağına dağıtıldı. Uniswap.io ve app.uniswap.org da yayına alındı. İlk likidite sağlayıcılar (Hayden'ın EF'den arkadaşları) yaklaşık 30.000 dolarlık likidite yatırdı, bu da yaklaşık 100 dolarlık al-satlara izin verdi. Uniswap ne zaman çıktı sorusunun cevabı, işte bu.Uniswap V1, ilk başta sadece ETH ile ERC20 tokenları arasında al-sata izin veriyordu. Ancak proje hızla gelişmeye devam etti.2020: Uniswap v2 ile daha fazla işlem çifti ve stabilcoin entegrasyonu (Mayıs 2020). V2, doğrudan ERC-20'den ERC-20'ye takasları mümkün kılarak (WETH'e gerek kalmadan) likidite sağlayıcılar için daha esnek yatırım stratejileri sundu. Ayrıca gelişmiş fiyat oracleları ve flash swap özelliği ekledi. 2020'deki DeFi ve likidite madenciliği (yield farming) patlamasıyla Uniswap V2 büyük ilgi gördü.2020 Eylül: UNI token’ın tanıtılması ve (airdrop). Protokolün merkeziyetsiz yönetimini sağlamak amacıyla UNI token piyasaya sürüldü. Uniswap airdrop ile bugüne kadarki en büyük kripto airdrop'larından birini gerçekleştirdi. Daha önce Uniswap kullanmış tüm adreslere 400'er UNI token dağıtıldı. Bu, UNI sahiplerine protokolün geleceği hakkında oy kullanma hakkı verdi. UNI yönetişim hakkı bu token ile mümkün hale geldi. Toplam arz 1 milyar UNI olarak belirlendi.2021: Uniswap v3’ün çıkışı, konsantre likidite özelliği (Mayıs 2021). V3, likidite sağlayıcıların sermayelerini belirli fiyat aralıklarına tahsis etmelerine olanak tanıyan "konsantre likidite" özelliğini getirdi. Bu, LP'lerin sermaye verimliliğini artırmalarını sağladı. Ayrıca çoklu işlem ücreti katmanları ve NFT tabanlı LP pozisyonları gibi yenilikler sunuldu.Çoklu ağ desteği (Arbitrum, Optimism, Polygon ve diğer EVM uyumlu ağlar). Temmuz 2021'den itibaren Uniswap, Ethereum ana ağının yüksek işlem ücretleri ve yavaşlığı sorunlarını aşmak için Optimism ve Arbitrum gibi Katman-2 (Layer-2) ağlarına genişledi. Polygon ve diğer EVM uyumlu ağlar da desteklenen platformlar arasına eklendi.Haziran 2023'te V4'ün duyurusu yapıldı, ayrıca 2023 yılında mobil uygulama ve cüzdanını da kullanıma sundu. Ancak Uniswap gelişmeye devam ediyor. Zira Ocak 2025'te V4 piyasaya sürüldü. V4, "Hooks" adı verilen özelleştirilebilir akıllı sözleşme fonksiyonları, tekli (singleton) sözleşme yapısı ile gas maliyetlerinde büyük düşüşler ve likidite havuzlarında daha fazla özelleştirme imkanı getirdi. Şubat 2025'te ise Uniswap Labs, Optimism Superchain üzerine inşa edilen kendi Ethereum tabanlı Katman-2 blockchain ağı olan Unichain'i ana ağda başlattı. Çeşitli versiyonlar arasındaki farkı aşağıdaki tabloda da görebilirsiniz:Özellik / VersiyonV1V2V3V4 (Ocak 2025)Çıkış Tarihi2018202020212025Swap TürüETH ⇄ ERC-20ERC-20 ⇄ ERC-20AynıAynıLikiditeSabit, düşük verimGeliştirilmişKonsantre likidite (fiyat aralığı seçimi)Hooks ile özelleştirilebilir, modüler likiditeÜcret YapısıSabit %0.30Sabit %0.30Seçilebilir (%0.05, %0.30, %1.00)Kullanıcı tanımlı ücret yapısıYenilikİlk AMMFlaş swap, ERC-20 desteğiKonsantre likidite, çoklu ücret katmanıHooks: İşlem mantığını özelleştirme imkânıZincir DesteğiYalnızca EthereumEthereumÇok zincirli (L2'ler dahil)Genişletilmiş çok zincir desteği, daha hafif yapı Uniswap Neden Değerli?Uniswap'in kripto dünyasında bu kadar önemli bir yer edinmesinin birçok nedeni var. Değeri, sunduğu yenilikçi teknolojide ve benimsediği temel değerlerde yatıyor. Ancak değerinin en büyük faktörleri olarak aşağıdaki maddelere işaret edebiliriz:Merkeziyetsizlik ve Sansüre Dayanıklılık: Belki de en önemli özelliklerinden biri. Merkeziyetsiz ve sansüre dayanıklı bir borsa olarak, Uniswap herhangi bir otorite tarafından kapatılamaz veya belirli kullanıcıların erişimi engellenemez. Akıllı sözleşmeler Ethereum blockchain üzerinde çalıştığı sürece protokol işleyecek. Bu, özellikle baskıcı rejimler altındaki insanlar veya geleneksel finansal sistemin dışında kalanlar için kritik öneme sahip.İzin Gerektirmeyen Erişim: Uniswap'i kullanmak için herhangi bir hesaba kaydolmanız, e-posta veya kimlik bilgisi vermeniz gerekmez. Cüzdanla doğrudan işlem yapma imkânı, KYC gerektirmez. Sadece uyumlu bir Web3 cüzdanına (MetaMask gibi) ve işlem ücretlerini (gaz ücretleri) ödemek için biraz ETH'ye ihtiyacınız var. Bu "izin gerektirmeyen" yapı, finansal hizmetlere evrensel erişim sağlar.Likidite ve Otomatik Fiyatlandırma: Geleneksel DEX'lerin karşılaştığı likidite sorununu AMMs nedir ve likidite havuzu nasıl çalışır sorularının cevabı olan modeliyle çözüyor. Likidite sağlayıcıların teşvik edilmesiyle oluşan havuzlar, sürekli olarak işlem yapmaya hazır bir ortam sunar. Sabit ürün formülü ise her zaman bir fiyatın olmasını garanti eder ve dış piyasalardaki fiyat farklılıkları (arbitraj fırsatları), Uniswap fiyatlarının piyasa fiyatlarına yakın kalmasını sağlar. Pasif Gelir Fırsatı: Kullanıcılar, likidite havuzlarına token ekleyerek (likidite sağlayıcısı - LP olarak) pasif gelir elde edebilirler. Havuzda gerçekleşen her işlemden alınan ücretin bir yüzdesi (genellikle %0.3) likidite sağlayıcılara payları oranında dağıtılır. Bu, "yield farming" veya "likidite madenciliği" olarak bilinen kavramların öncülerindendir. Likidite sağlayıcılar (LP) işlem ücretlerinden pay alabilir.Topluluk Yönetişimi: UNI token'ın piyasaya sürülmesiyle, Uniswap protokolünün kontrolü merkezi bir şirketten alınıp UNI token sahiplerine devredilmiştir. UNI token sahiplerinin protokol yönetişiminde oy hakkı bulunur. Bu, protokolün nasıl gelişeceği, ücret yapısındaki değişiklikler veya yeni girişimler gibi konularda topluluğun söz sahibi olması anlamına gelir. Bu, merkeziyetsizlik ve şeffaflık değerlerinin pratikteki bir örneğidir. UNI coin ne işe yarar sorusunun en temel cevabı budur.Geliştirici Dostu ve Yenilikçi Platform: Uniswap açık kaynaklıdır ve geliştiricilerin üzerine yeni uygulamalar inşa etmesine olanak tanır. V4 ile tanıtılan "Hooks" özelliği, havuzlara özel mantık ve özellikler eklenmesine imkan vererek inovasyon potansiyelini artırmıştır. Uniswap'in yüksek TVL'si (Total Value Locked - Kilitlenmiş Toplam Değer) ve popülerliği, onu geliştiriciler için çekici bir platform haline getirir.Piyasadaki Lider Konum: Uniswap, işlem hacmi ve TVL açısından DeFi ekosistemindeki en büyük ve en etkili Ethereum DEX’lerinden biri haline gelmiştir. Bu liderlik, ağ etkileri yaratarak daha fazla kullanıcıyı ve likidite sağlayıcısını çekmesine yardımcı olur. Uniswap, Web3’ün en büyük DEX’i unvanını taşımaktadır.UNI coin’i: Uniswap’ten bu kadar bahsetmişken, ağın yerel tokenı UNI’den de bahsetmek gerekiyor. Zira bu değerler, fiyatını direkt olarak etkiliyor. UNI token fiyatı Mayıs 2025 itibariyle 5,14 dolar civarında. Piyasa değeri sıralamasında 30. sırada yer alıyor. Tüm zamanların en yükseğini ise 2021’de, neredeyse 45 dolara yaklaşarak kaydetti. Lansmanından bu yana UNI fiyatı Uniswap’in Kurucusu Kim?Uniswap kurucusu kim sorusunun tek ve net bir cevabı var: Hayden Adams. Ancak Uniswap'in yaratılışı, Vitalik Buterin'in fikirleri ve Karl Floersch'in teşviki gibi birçok kişinin katkısıyla şekillenmiştir. Hayden Adams, daha önce Siemens'te makine mühendisi olarak çalışıyordu. 2017 yılında işini kaybettikten sonra, arkadaşı Karl Floersch'ün yönlendirmesiyle Ethereum ekosistemini ve akıllı sözleşmeleri öğrenmeye başladı. Kodlama geçmişi olmamasına rağmen, kendini çevrimiçi kaynaklar aracılığıyla geliştirdi. Uniswap'in kurucusu Hayden Adams Uniswap fikrinin temelini, Ethereum kurucusu Vitalik Buterin’den aldığı ilhamla prototipi oluşturdu. Vitalik'in 2017 ve 2018'deki otomatik piyasa yapıcılar hakkındaki Reddit ve blog yazıları, Hayden'a merkeziyetsiz bir borsa kurma konusunda ilham verdi.Hayden Adams, projenin teknik geliştirilmesine öncülük etti. POC'tan (Proof-of-Concept) V1'in ana ağda yayına alınmasına kadar tüm süreçte bizzat yer aldı. Projenin ilk aşamalarında Callil Capuozzo arayüz tasarımı ve Uciel Vilchis frontend geliştirme konularında yardımcı oldular. Pascal Van Hecke finansal ve yapısal destek sağladı. Vitalik'in geri bildirimleri ve önerileri, projenin teknik yönünü şekillendirdi. Dan Robinson gaz optimizasyonunda yardımcı oldu. Phil Daian güvenlik denetiminde kritik rol oynadı. Jinglan Wang danışmanlık yaptı. Kyokan firması (Jacky Chan ve Kenny Tram) ana ağ lansmanı için arayüzü geliştirdi. Richard Burton ise Uniswap'in teknik bir projeden öte, iletişim ve kullanıcı deneyimi odaklı bir platform olması gerektiğini anlamasına yardımcı oldu.Günümüzde kurucular Uniswap Labs çatısı altında çalışıyor. Uniswap Labs, Uniswap protokolünün geliştirilmesinden sorumlu yazılım şirketidir. Hayden Adams, Uniswap Labs'in CEO'sudur. Uniswap projesi başlangıcından beri açık kaynaklı geliştirilen proje olmuştur. Kodunun herkes tarafından incelenebilmesi, projenin şeffaflığına ve güvenliğine katkıda bulunur. Uniswap ekibi Sık Sorulan Sorular (SSS)Evet, Uniswap'in ne olduğunu, nasıl ortaya çıktığını, değerini ve kurucusunu kaynaklara dayanarak detaylı bir şekilde anlattık. Şimdi sıra geldi sıkça sorulan bazı sorulara cevap vermeye. Burada Uniswap hakkında aklına takılabilecek bazı temel soruları ve kaynaklardaki cevaplarını bulabilirsiniz.Uniswap nedir ve nasıl çalışır?: Uniswap, Ethereum blockchain üzerinde çalışan merkeziyetsiz bir borsadır. Geleneksel borsalardan farklı olarak, emir defteri yerine likidite havuzları ve otomatik piyasa yapıcı (AMM) sistemi kullanır. Kullanıcılar (likidite sağlayıcıları), token çiftlerini akıllı sözleşmelerde kilitlerler. Diğer kullanıcılar ise bu havuzlarla doğrudan etkileşime girerek token takası (swap) yaparlar. Fiyatlandırma, havuzdaki token dengesine göre otomatik olarak x * y = k formülü ile ayarlanır. Uniswap nasıl çalışır sorusunun özeti budur. İşlemler herhangi bir merkezi otorite olmadan, akıllı sözleşmeler aracılığıyla gerçekleşir.UNI token ne işe yarar?: UNI, Uniswap protokolünün yerel yönetişim tokenıdır. UNI token ne işe yarar sorusunun en önemli cevabı budur. UNI token sahiplerinin protokol yönetişiminde oy hakkı bulunur. Bu, protokolün gelecekteki gelişimini, özelliklerini, ücret yapısını ve diğer önemli kararları etkilemek için teklifler sunabilir ve oylamalara katılabilirler. Ayrıca, başlangıçta likidite sağlayıcılarına ödül olarak dağıtılmış ve ekosistem büyümesi için kullanılmıştır. UNI, diğer kripto paralar gibi borsalarda alınıp satılabilir ve spekülatif bir yatırım aracı olarak da kullanılabilir.Likidite nasıl sağlanır ve ne kazanılır?: Uniswap'e likidite sağlamak için, belirli bir likidite havuzundaki (örneğin ETH/USDT) her iki tokenden de eşit değerde miktarda sağlamanız gerekir. Örneğin, 10 ETH eklemek istiyorsanız, ETH'nin o anki piyasa değerine eşdeğer miktarda USDT de eklemeniz gerekir. Likidite sağladığınızda, havuzdaki payınızı temsil eden LP tokenları (likidite sağlayıcı tokenları) alırsınız. Likidite sağlayıcılar (LP) işlem ücretlerinden pay alabilir. Havuzda gerçekleşen her takas işleminden alınan ücretlerin (genellikle %0.3) bir kısmı, havuzdaki payınız oranında size dağıtılır. Bu ücretler havuza eklenir, bu da LP tokenlarınızın değerinin artmasına neden olur. Likiditenizi geri çekmek istediğinizde, LP tokenlarınızı yakarak orijinal yatırdığınız tokenlara (birikmiş ücretlerle birlikte) erişirsiniz.Uniswap hangi ağlarda çalışıyor?: Uniswap protokolü orijinal olarak Ethereum blockchain üzerinde başlatıldı. Ancak, Ethereum ana ağındaki yüksek işlem ücretleri ve ölçeklenebilirlik sorunlarını çözmek ve daha geniş bir kullanıcı kitlesine ulaşmak amacıyla zamanla diğer ağlara da genişledi. Şu anda Ethereum ana ağı dışında, Arbitrum, Optimism, Polygon, Base, Avalanche, BNB Chain gibi birçok EVM uyumlu Katman-2 (Layer-2) ve diğer ağlarda da çalışmaktadır. Ayrıca, Uniswap Labs kendi Ethereum tabanlı Katman-2 ağı olan Unichain'i de başlattı.Uniswap ile merkezi borsalar arasındaki fark nedir?: En temel fark merkeziyetsiz borsa nedir sorusunda yatar. Uniswap merkeziyetsiz bir borsadır (DEX), yani hiçbir merkezi otorite veya şirket tarafından kontrol edilmez. İşlemler doğrudan blockchain üzerinde akıllı sözleşmelerle yapılır. Geleneksel (merkezi) borsalar (CEX) ise (Binance veya Coinbase gibi) bir şirket tarafından yönetilir. Uniswap'te izin gerektirmez, genellikle KYC gerektirmez ve kullanıcılar fonlarının tam kontrolünü elinde tutar (cüzdanlarından işlem yaparlar). Merkezi borsalar ise genellikle KYC gerektirir, fonlarınızı borsanın cüzdanına emanet etmeniz gerekir ve işlemler bir emir defteri üzerinden eşleştirilir. Uniswap'in fiyatlandırması AMM sistemi ve likidite havuzları üzerinden otomatikleşir. Merkezi borsalarda ise fiyatlandırma emir defterindeki alım/satım emirlerine göre belirlenir.Uniswap güvenli mi?: Uniswap protokolü, Ethereum blockchain üzerinde çalışan akıllı sözleşmeler üzerine kuruludur. V1, V2 ve V3 gibi çeşitli versiyonları denetlenmiş ve resmi doğrulama (formal verification) süreçlerinden geçirilmiştir. Örneğin, V0/V1 akıllı sözleşmeleri Runtime Verification tarafından denetlenmiştir. Güvenlik uzmanları tarafından incelenmiş, re-entrancy gibi olası saldırılara karşı savunmaları değerlendirilmiştir. Açık kaynaklı olması, kodun herkes tarafından incelenip potansiyel sorunların bulunmasına olanak tanır. Ancak, hiçbir sistem %100 kusursuz değildir. Uniswap'in güvenliği temel olarak dayandığı Ethereum blockchain'in güvenliğine, kullanılan akıllı sözleşmelerin doğruluğuna ve kullanıcıların kendi cüzdan güvenliklerine bağlıdır. Uniswap ve DeFi dünyasına dair en güncel içerikler için JR Kripto Rehber serimizi takip etmeyi unutmayın!
Nasdaq Listeli Şirket, Yüklü Miktarda BNB Alacak! Hisse Fiyatı Yüzde 100 Sıçradı
Çin merkezli ve Nasdaq'ta işlem gören Web3 altyapı şirketi Nano Labs Ltd, BNB’ye yönelik kapsamlı yatırım planlarını kamuoyuyla paylaştı. Şirket, 24 Haziran 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, toplam 500 milyon dolarlık dönüştürülebilir tahvil (convertible bond) ihracı için çeşitli yatırımcılarla anlaşmaya vardığını duyurdu. 1 milyar dolarlık BNB alımıyla işe başlayacakYapılan resmî açıklamaya göre Nano Labs, bu tahvil ihracı sayesinde elde edilecek kaynaklarla ilk aşamada 1 milyar dolar değerinde Binance Coin (BNB) satın almayı planlıyor. Bu yatırım, özel plasman (private placement) ve dönüştürülebilir tahviller yoluyla gerçekleştirilecek. Şirketin nihai hedefi ise piyasadaki toplam BNB arzının %5 ila %10’unu elinde bulundurmak.Bu stratejik hamle kapsamında Nano Labs, BNB’nin güvenliği ve değeriyle ilgili kapsamlı bir değerlendirme süreci başlatacak. Bu değerlendirme, yatırımın sürdürülebilirliği açısından kritik bir öneme sahip olacak. Yatırımcıların abone olacağı dönüştürülebilir tahviller, vadesiz olarak 360 gün sonra geri ödenecek ve herhangi bir faiz taşımayacak. Bu tahvillerin, yatırımcıların isteğine bağlı olarak şirketin A Sınıfı hisselerine dönüştürülebileceği belirtiliyor. Başlangıçta belirlenen dönüşüm fiyatı hisse başına 20 dolar olacak ancak bu fiyat, ilerleyen dönemlerde çeşitli şartlara bağlı olarak güncellenebilecek.Tahviller, Nano Labs’ın teminatsız genel borçlanma araçları olarak tanımlanıyor. Anlaşmanın tamamlanması için bazı standart kapanış koşullarının sağlanması gerekiyor. Bu nedenle şirket, yatırımcılara basın bültenine aşırı güvenilmemesi gerektiğini hatırlatarak, sürecin tamamlanacağına dair bir garanti veremeyeceğini de ekledi.Açıklamanın ardından Nano Labs hisseleri ABD borsalarında ön piyasa işlemlerinde adeta uçuşa geçti. Şirket hisseleri %100’lük artışla 21 dolara kadar yükseldi. Nano Labs nedir?Nano Labs Ltd, Çin merkezli önde gelen Web3 altyapı sağlayıcılarından biri olarak biliniyor. Şirket; yüksek verimli hesaplama (HTC) ve yüksek performanslı hesaplama (HPC) alanlarında geliştirdiği çip çözümleriyle öne çıkıyor. Özellikle “Cuckoo” isimli ASIC çip serisi, geleneksel GPU'lara alternatif olarak piyasaya sunulan ilk "near-memory HTC" çiplerinden biri olarak kabul ediliyor.Şirketin sunduğu çözümler; Bitcoin değer yatırımı, Web3 ürünleri ve üç ana dikey alanda entegre çözümleri kapsayan bir platform yapısını içeriyor. Nano Labs ayrıca, Bitcoin’i ana rezerv varlık olarak benimseyen stratejik bir yol izliyor.Neden BNB?“BNB ne alaka?” diye düşünenler olabilir. Sonuçta bu şirket Çin merkezli, Web3 odaklı ve hali hazırda Bitcoin’i rezerv varlık olarak benimsemiş durumda. Dolayısıyla altcoin alanına da girmek istemesi olağandışı bir durum değil. Özellikle BNB’nin, günlük işlem hacmi ile en büyük kripto para borsası olan Binance’in ekosisteminin omurgası olduğu düşünülünce. Binance’te işlem ücretlerinden launchpad’lere, DeFi protokollerinden staking mekanizmalarına kadar pek çok alanda BNB’ye ihtiyaç duyuluyor.
Ethena (ENA) Nedir?
DeFi (Merkeziyetsiz Finans) ekosistemi, geleneksel finansal sistemlere bağımlılığı azaltmayı hedeflerken, stabil ve güvenilir kripto para birimlerine olan ihtiyacı her zaman dile getiriyor. İşte tam da bu noktada, Ethena sahneye çıkıyor ve kendisini "İnternet Ekonomisi İçin Dijital Dolarlar" sunan bir protokol olarak konumlandırıyor. Ethena, finans dünyasında oyunun kurallarını değiştirebilecek yenilikçi bir yaklaşımla karşımızda. Peki, nedir bu Ethena ve ona güç veren ENA tokenı? Gelin, ENA nedir, Ethena nedir gibi soruların cevabını araştıralım…Ethena’nın Tanımı ve Ortaya ÇıkışıEn basit haliyle ifade etmek gerekirse, Ethena, sentetik stablecoin olan USDe'yi destekleyen merkeziyetsiz finans protokolüdür. Sentetik, çünkü USDe geleneksel fiat para birimleri gibi doğrudan bir banka hesabındaki dolar karşılığıyla desteklenmiyor. Bunun yerine, kripto varlıklar ve bunlara karşılık gelen kısa vadeli işlem pozisyonlarının bir kombinasyonu ile oluşturuluyor ve değeri ABD dolarına sabitlenmeye çalışılıyor. ENA, bu protokolün yerel yönetişim token’ıdır. Yani Ethena'nın nasıl yönetileceği, hangi kararların alınacağı gibi önemli konularda söz hakkı sahibi olmak isteyenlerin elinde bulundurması gereken dijital anahtar ENA token oluyor. Ethena mimarisi. Kaynak: Theblock101 Ethena'nın temel amacı çok iddialı: Rezervsiz değil, kaynakların belirttiği gibi tamamen destekli veya 1:1 teminatlandırılmış, ancak geleneksel bankacılık sisteminden bağımsız, merkeziyetsiz ve sansüre dayanıklı bir dijital dolar oluşturmak. Yani bankaların müdahale edemediği, dünyanın herhangi bir yerindeki internet bağlantısı olan herkesin erişebileceği bir dijital parayı hayata geçirme vizyonu var.Ethena Labs tarafından geliştirilen protokolün temelleri, 2023’te atıldı. Bu yolculuk, ünlü kripto figürü Arthur Hayes'in "Dust on Crust" adlı makalesinden aldığı ilhamla başlangıcını yaptı. Hayes, makalesinde delta-nötr, 1:1 destekli, sentetik bir dolardan oluşan "The Satoshi Nakamoto Dollar" fikrini ortaya atmıştı. Guy Young bu fikri okuyunca çok etkilendi ve mevcut işinden ayrılarak Ethena'yı inşa etmeye karar verdi. Protokolün yerel tokenı olan ENA token, 2024 Nisan’da piyasada yerini aldı.Ethena’nın Tarihçesi: Önemli Dönüm NoktalarıEthena'nın kısa ama etkili tarihi, DeFi alanındaki hızlı gelişimin güzel bir örneği. İşte projenin yolculuğundaki bazı önemli duraklar:2023: Bu yıl, Ethena Labs nedir sorusunun yanıtı olan Ethena Labs'ın kuruluşuna sahne oldu. Protokolün geliştirme süreci başladı ve sentetik dolar USDe stablecoin’in tanıtımı yapıldı. Bu dönemde, Dragonfly Capital gibi önde gelen yatırımcıların liderliğinde 6 milyon dolarlık bir tohum fonlama turu tamamlandı, Arthur Hayes ve aile ofisi Maelstrom da yatırımcılar arasındaydı. Testnet lansmanı da 2023 yılında gerçekleşti. Bazı ENA Labs yatırımcıları. Kaynak: Dropstab 2024: Ethena’nın mainnet lansmanı hayata geçti. Ethena ana ağda daha geniş çapta aktif hale geldi. Bu sırada, ilk defa ENA airdrop’unu gerçekleştirdi. Toplam ödül 5.250 dolar değerinde idi. Nisan ayı ise protokol için kritik bir ay oldu. ENA token airdrop’u gerçekleştirildi, bu da erken dönem kullanıcılarını ödüllendirerek topluluk katılımını teşvik etti. Ardından airdrop Season 2 için hak edenler tokenlarını talep edebildi. başladı. Şimdi ise üçüncü airdrop sezonu Mayıs 2025 sonu itibariyle bitmek üzere. Yatırımcıların çoğu, airdrop'lar aracılığıyla ENA kazanabildi. Kaynak: Dune Analytics Ayrıca aynı yıl, ENA tokenı büyük borsalarda listelenmeye başladı. Binance, Coinbase, Kraken, Bitfinex, MEXC Global, Gate.io, KuCoin, Bybit gibi kripto para borsaları; ENA listelemesini toplu şekilde gerçekleştirdi.USDe, 2024’ü takiben kısa sürede 2 milyar dolarlık TVL seviyesine ulaştı, yani protokoldeki kilitli toplam değer 2 milyar doları aştı. Ethena'nın büyümesinde önemli bir etken, DeFi ekosisteminde LSD (likit stake edilmiş varlıklar) ile desteklenmesi oldu. Peki LSD nedir? Likit Staking Türevleri (LSD), Ethereum'un Beacon Chain'inde stake edilmiş ETH'yi temsil eden tokenlardır. Ethereum stake eden kullanıcılar normalde ETH'lerini belirli bir süre çekemezken, LSD'ler sayesinde stake edilmiş varlıklarına likidite kazanır ve bu tokenları DeFi ekosisteminde borç alma, verme veya Ethena yield sistemi gibi farklı aktivitelerde kullanabilirler. Ethena, USDe'yi teminatlandırmak için stETH gibi popüler LSD'leri kullanıyor. Bu, hem USDe'nin değerini destekler hem de temelindeki varlıkların ek getiri potansiyelinden faydalanmasını sağlıyor.ENA Neden Değerli?ENA tokenı, Ethena ekosisteminde sadece bir kripto varlık olmanın ötesinde, projenin işleyişi ve geleceği için kritik bir rol oynar. Peki, ENA coin ne işe yarar ve neden değerlidir?Yönetişim: ENA tokenının birincil işlevi yönetişimdir. ENA tokenı sahipleri, Ethena protokolünün defi yönetişim tokenı olarak önemli kararların alınmasında söz sahibidir. Bu kararlar arasında risk yönetimi çerçeveleri, USDe'nin destekleyici varlıklarının bileşimi, potansiyel ortaklıklar ve entegrasyon planları gibi konular bulunur. Merkeziyetsiz Otonom Organizasyon (DAO) yapısı aracılığıyla, ENA sahipleri teklif sunabilir ve oy kullanarak protokolün geleceğini şekillendirebilir. Bu, protokolün topluluk tarafından yönlendirilmesini ve değişen piyasa koşullarına hızlıca adapte olmasını sağlar. Ethena'da yönetişim oylamasına açılan en son konular. Kaynak: Gov.Ethenafoundation Staking ve Ödüller: Projenin ana sayfası, ENA stake etmek yoluyla ödül kazanılabileceğini belirtiyor. ENA tokenı sahipleri, ağı güvenceye almak için ENA stake edebilir ve karşılığında ödül alabilirler. Ayrıca ENA, işlem ücretleri için de kullanılabilir. Daha yaygın olarak, sUSDe tutarak/stake ederek protokolün gelirinden pay almak mümkün. Airdrop gibi teşvik programlarında da ENA'nın önemi büyük. Özellikle sENA (liquid ENA) sahipleri en yüksek ödül çarpanlarını (40x) kazanabilirler. ENA veya sENA kilitlemek (lock etmek) de üçüncü sezon airdrop puanlarını artırmanın bir yolu. ENA staking ekranı. Kaynak: Ethena.fi Protokolün Başarısına Bağlılık: ENA tokenı, Ethena protokolünün genel sağlığına ve başarısına sıkı sıkıya bağlıdır. Protokol, USDe'nin istikrarını hedge pozisyonları ve gelir getiren varlıklarla destekler. Protokol ne kadar başarılı olursa, sunduğu getiri potansiyeli artar, USDe daha yaygın olarak benimsenir ve ENA tokenının değeri de bu başarıdan olumlu etkilenir. ENA, ekosistemin "yakıtı" ve yönetişimdeki temel birimi olarak dolaylı yoldan değer kazanır.Yenilikçilik ve Çözüm Potansiyeli: Ethena, yeni nesil stablecoin sorunlarına yenilikçi bir çözüm sunar. Stablecoin üçlemesini çözme hedefi, aşırı teminatlandırma gerektirmemesi, yüksek ölçeklenebilirlik potansiyeli ve sansüre dayanıklı yapısı, USDe'yi ve dolayısıyla ENA'yı önemli kılar. Bu özellikler, Ethena'yı DeFi alanında öne çıkaran rekabet avantajlarıdır.Topluluk ve Airdrop Etkisi: Ena coin airdrop yoluyla geniş bir kullanıcı kitlesine dağıtıldı. Bu, projenin hızla tanınmasını sağladı ve aktif bir topluluk oluşmasına yardımcı oldu. Airdrop programları (özellikle Season 3), kullanıcıları USDe ve ENA ekosistemine katılmaya teşvik ederek talebi ve etkileşimi artırır. Airdrop'a katılım yolları (USDe tutma, lock etme, Pendle, Curve, Money Markets kullanımı), token dağılımını daha geniş bir tabana yayarak merkeziyetsizliği destekler.Ortaklıklar ve Entegrasyonlar: Ethena'nın TON Foundation ile yaptığı stratejik ortaklık, Telegram'ın 1 milyardan fazla kullanıcısına potansiyel erişim ve TON ekosistemine (Wallet in Telegram, TON Space, Tonkeeper, Tonhub, MyTonWallet) entegrasyonu, USDe ve ENA için büyük bir büyüme potansiyeli sunar. Bybit gibi büyük borsalarla yapılan ortaklıklar ve Pendle, Morpho, Aave, Curve gibi DeFi platformlarıyla olan entegrasyonlar, USDe ve ENA'nın kullanım alanlarını ve likiditesini artırarak değerine katkıda bulunur.Kullanım Alanlarının Genişliği: ENA'nın kendisi yönetişim ve staking gibi doğrudan faydalar sunarken, USDe'nin geniş kullanım alanları (ödeme, tasarruf, DeFi, collateral vb.) dolaylı olarak ENA'ya değer katar, çünkü ENA bu ekosistemin merkezinde yer alır.ENA coin fiyatı: ENA coin, Mayıs 2025 itibarıyla 0.29 dolardan el değiştiriyor. Coin, Nisan 2024’teki airdrop’unda 1.52 dolara yükselse de, o zamandan beri yüzde 80’lik bir kayıp ile karşı karşıya. ENA’nın lansmanından bu yana fiyatı USDe Nasıl Çalışır?Peki, USDe stablecoin nedir ve nasıl çalışır? Ethena'nın kalbi, sentetik doları USDe'dir ve USDE nasıl çalışır sorusunun yanıtı, protokolün en yenilikçi yönlerini ortaya koyuyor. USDe, geleneksel stablecoinlerden belirgin farklılıklara sahip. Temel mekanizma, delta-neutral stratejisine dayanır. Bu strateji, temel alınan varlığın fiyat riskini, ters yönde alınan bir türev pozisyonu ile dengelemeyi amaçlar. Yani, spot piyasadaki bir varlığın (örneğin ETH) fiyat artışından doğacak kazanç veya kayıp, vadeli işlem piyasasındaki kısa pozisyonun aynı varlıktaki fiyat hareketinden doğacak ters yöndeki kazanç veya kaybı ile dengelenir.Teminatlandırma süreci bu mekanizmanın başlangıcıdır. USDe mint etmek isteyen kullanıcılar, Ethena tarafından kabul edilen çeşitli kripto varlıkları teminat olarak yatırır. Bu varlıklar arasında Bitcoin (BTC), Ethereum (ETH) ve Solana (SOL) gibi spot varlıkların yanı sıra, likit stake edilmiş ETH (stETH) ve hatta likit stablecoinler (USDC, USDT) yer alır. Ancak önemli bir nokta, doğrudan mint etme ve redeem etme işlemlerinin şu anda yalnızca KYC/KYB kontrollerini tamamlamış ve onaylanmış market maker karşı tarafları için geçerli olmasıdır. Diğer kullanıcılar USDe'yi harici AMM havuzlarından (örneğin USDT veya USDC karşılığında) edinebilir. Ethena'nın yaklaşımının bir diğer önemli özelliği, Dai gibi bazı merkeziyetsiz stablecoinlerde görülen overcollateralization (aşırı teminatlandırma) gerektirmemesidir. USDe, 1:1 teminat oranıyla çalışır, bu da sermaye verimliliğini artırır. USDe sistemi. Kaynak: Ethena Blog Teminat varlığı yatırıldıktan sonra, Ethena protokolü, yatırılan varlığın değerine eşdeğer bir kısa (short) vadeli işlem pozisyonu açar. Bu pozisyon, türev borsalarında (genellikle perpetual futures sözleşmeleri kullanılarak) alınır. Delta hedging tam olarak budur; spot varlığın fiyat riskini bu açığa satış pozisyonuyla dengelemek. Basit bir örnekle açıklayalım: Bir kullanıcı 1000 dolar değerinde ETH yatırdığında, protokol yaklaşık olarak 1000 dolar değerinde ETH için açığa satış pozisyonu açar. Eğer ETH fiyatı artarsa, spot ETH teminatının değeri yükselir, ancak açığa satış pozisyonu zarar eder. Eğer ETH fiyatı düşerse, spot ETH teminatının değeri azalır, ancak kısa pozisyon kar eder. Her iki senaryoda da, toplam pozisyonun (spot ETH + kısa vadeli işlem) dolar değeri nispeten sabit kalır. Bu "dengeleme hareketi", USDe'nin dolar peg'ini korumasına yardımcı olur.Ethena’nın Gelir Modeli ve sUSDeEthena, USDe'nin istikrarını sağlamanın yanı sıra, kullanıcılarına getiri sunan bir yapıya sahip. Bu getiri, protokolün gelir modelinden kaynaklanır ve özellikle sUSDe aracılığıyla kullanıcılara dağıtılır. Ethena'nın gelir kaynakları oldukça çeşitlidir:Likit stake varlıklarından gelen getiri: Protokolün teminat olarak kabul ettiği staked ETH veya diğer LSD'ler, temel Ethereum ağında staking getirisi elde eder. Bu, DeFi'deki en bilinen gelir akışlarından biri. Bu destek, USDe’yi LSD destekli stablecoin haline getiriyor.Türev piyasalarındaki getiriler: Delta hedging için kullanılan perpetual ve futures sözleşmeleri, fonlama oranları (funding rates) üzerinden ek gelir sağlayabilir (veya maliyet yaratabilir). Piyasaya bağlı olarak, fonlama oranları pozitif olduğunda kısa pozisyonlar gelir getirir.Likit stablecoinlerden gelen potansiyel ödüller: USDC ve USDT gibi likit stablecoinlerin teminat olarak tutulduğu yerlerden de potansiyel olarak ödül kazanılabilir, bu da genel protokol gelirini artırabilir.Protokol, bu farklı gelir akışlarını birleştirir ve elde edilen kazancı kullanıcılarına dağıtabilir. İşte burada sUSDe devreye giriyor. USDe'yi stake eden kullanıcılar sUSDe alırlar. sUSDe, USDe'nin getiri sağlayan versiyonudur ve "küresel olarak erişilebilir dolar tasarruf varlığı" olarak tanımlanır. sUSDe sahipleri, protokol gelirinden pay alarak ödül kazanırlar. Bu ödüller, kullanıcının sUSDe bakiyesine eklenerek daha fazla USDe'ye dönüştürülür. Ethena, USDe ve sUSDe'yi "İnternet Bonosu" (Internet Bond) olarak da adlandırır. Bu terim, dünyanın her yerindeki kullanıcıların erişebileceği, dolar bazında getiri sağlayan bir dijital tasarruf aracını ifade eder. Bu, özellikle bankacılık sistemlerinin istikrarsız olabileceği bölgelerdeki insanlar için bankalara dayanmayan, güvenilir bir dolar varlığına erişim sağlar.ENA Token Arzı ve DağılımıEna token arzı ve dağılımı, projenin tokenomiklerinin temelini oluşturur ve ENA'nın ekosistemdeki rolünü ve potansiyel değerini anlamak için önemlidir. ENA tokenının toplam arzı 15 milyar ENA olarak belirlendi. Token dağılımı ise şu şekilde oldu:Çekirdekten katkıda bulunanlar: Toplam arzın %30'u. Bu tokenlar 1 yıllık cliff (belirli bir süre hiç serbest bırakılmama) ve ardından 3 yıl boyunca doğrusal olarak serbest bırakılacak bir vesting programına tabidir.Yatırımcılar: Arzın %25'i. Bu tokenlar da çekirdek katkıda bulunanlarla aynı vesting programına tabidir.Ethena Foundation (Ethena Vakfı): %15'i Ethena Vakfı'na tahsis edilmiştir. Bu fonlar, USDe'nin erişimini genişletmeye ve geleneksel bankacılığa bağımlılığı azaltmaya yönelik girişimleri desteklemek için kullanılacaktır.Ekosistem gelişimi ve airdroplar: Arzın %30'u ekosistem geliştirme ve topluluk teşvikleri için ayrılmıştır. Bu kısım, ilk %10 airdrop'u (Season 1 ve 2'yi kapsıyor olabilir), çapraz zincir girişimleri ve borsa ortaklıkları gibi faaliyetleri içerir. Bu fonlar, bir DAO tarafından kontrol edilen çoklu imza (multisig) cüzdanları aracılığıyla yönetilecektir.Ethena’nın Kurucusu Kim?Ethena Labs nedir sorusunu takip eden bir diğer soru da bu protokolü kimin hayata geçirdiği. Ethena, Ethena Labs adlı bir şirket tarafından geliştirildi. Ena coin kim kurdu sorusuna net bir isimle yanıt veriliyor: Guy Young. Young, Ethena Labs'ın CEO’su ve kurucusu. Guy Young'un kariyer geçmişi oldukça dikkat çekici. Kripto dünyasına adım atmadan önce, yaklaşık on yıl boyunca geleneksel finans sektöründe (yatırım bankacılığı, hedge fonları ve özel sermaye şirketleri dahil) çalıştı. Özellikle, 2016'dan 2022'ye kadar 50 milyar dolarlık bir yatırım fonu olan Cerberus Capital Management'ta çalıştı, firmanın Avustralya pazarına genişlemesini yönetti ve bankacılık, özel finans, sigorta ve fintech gibi alanlardaki stratejik yatırımları denetledi. Bu geleneksel finans kökeni, Ethena'nın tasarımında hem risk yönetimi hem de sermaye verimliliği gibi konulara verilen önemi açıklayabilir.Guy Young'ın vizyonu oldukça net: Kriptodaki en önemli enstrüman olan stablecoin'i bankacılık sisteminden ayırmak. Amacı, en önemli varlığın tamamen merkezi olduğu bir ortamda, kendi kendine yeten bir sistem yaratmaktır. Bu, Web3'te finansal altyapıyı yeniden şekillendirmeyi amaçlayan bir vizyona sahip. Arthur Hayes'in yazısının bu vizyonu tetiklediğini kendisi de belirtiyor. Ethena Labs, sektörün önde gelen birçok yatırımcısı tarafından destekleniyor. Bu yatırımcılar arasında Dragonfly Capital, Binance Labs, OKX Ventures, Wintermute, ünlü kripto figürleri Cobie, Arthur Hayes ve Anthony Sassano, BitMEX kurucusu Arthur Hayes'in aile ofisi Maelstrom ve World Liberty Financial gibi isimler ve kurumlar bulunuyor. Bu güçlü yatırımcı desteği, projenin potansiyeline olan güveni göstermektedir.Sıkça Sorulan Sorular (SSS)Aşağıda, ENA coin ve Ethena hakkında en çok sorulan sorular ve cevapları yer alıyor:ENA token nedir ve ne işe yarar?: ENA, Ethena protokolünün yönetişim tokenıdır. Protokol kararlarında oy hakkı sağlar ve gelecekteki protokol geliştirmelerinde rol oynar.Ethena protokolü nasıl çalışır?: Ethena, teminatlandırılmış sentetik bir dolar olan USDe'yi üretir. ETH ve benzeri varlıkları teminat olarak kullanır, hedge edilmiş pozisyonlarla fiyat istikrarı sağlar.USDe stablecoin nasıl sabit kalıyor?: USDe, teminatlandırma ve hedge mekanizmaları sayesinde dolar sabitliğini korur. Long ve short pozisyonlar kullanılarak volatilite dengelenir.ENA staking mümkün mü?: Evet, ENA staking yapılabiliyor. Kullanıcılar staking ile getiri elde edebilir ve yönetişim süreçlerine katılabilir.Ethena airdrop şartları neydi?: Kullanıcıların USDe mint etmesi, protokolü aktif kullanması ve kampanya dönemlerinde belirli görevleri tamamlaması gerekiyordu.ENA hangi ağda çalışıyor?: ENA token, Ethereum ağı üzerinde çalışır.Ethena ve yeni nesil stablecoin projeleri hakkında en güncel içerikler için JR Kripto Rehber serimizi takip etmeyi unutmayın!
Worldcoin (WLD) Nedir?
Bugün, son zamanlarda teknoloji ve kripto gündeminde sıkça adını duyduğumuz, bir o kadar da tartışma yaratan yenilikçi ve iddialı bir projeye yakından bakacağız: Worldcoin (WLD). Yapay zekanın hızla geliştiği ve dijitalleşmenin her alana nüfuz ettiği günümüzde, "insan" olmanın dijital kanıtını sunmayı hedefleyen bu proje yalnızca bir kripto para girişimi değil; aynı zamanda kimlik, güvenlik, mahremiyet ve finansal kapsayıcılık gibi temel konulara dair kapsamlı bir vizyon sunuyor. Aynı zamanda insan ve yapay zekâ ayrımının önem kazandığı yeni bir çağda, bireylerin dijital ortamda tanınmasını ve doğrulanmasını sağlamaya çalışıyor.Worldcoin’in Tanımı ve Ortaya ÇıkışıPeki, tam olarak Worldcoin nedir? Worldcoin, küresel çapta dijital kimlik doğrulama ve temel gelir sağlamayı amaçlayan yenilikçi bir projedir. Projenin temelinde, her insanın dijital dünyada "benzersiz bir insan" olduğunu kanıtlayabileceği bir sistem kurma fikri yatıyor. WLD, bu sistemin yerel token’ıdır. Yani, Worldcoin ekosisteminin içinde kullanılan ana kripto para birimidir diyebiliriz. Worldcoin projesi, 2019 yılında Sam Altman, Max Novendstern ve Alex Blania tarafından Tools for Humanity (TFH) adlı şirket aracılığıyla başlatıldı. Evet, doğru duydunuz! OpenAI'ın CEO'su olarak tanıdığımız Sam Altman, aynı zamanda bu projenin de kurucu ortağı. Proje, Tools for Humanity (TFH) adı verilen San Francisco ve Berlin merkezli bir kuruluş tarafından geliştiriliyor.Peki bu sistem, Worldcoin nasıl çalışır? Worldcoin projesi, bireylerin Orb adlı fütüristik bir cihazla iris taraması yaptırarak dijital kimliklerini doğrulamasına dayanır. Bu Orb cihazları, yüksek çözünürlüklü iris görüntülerini yakalayan biyometrik tarayıcılardır. Bu tarama sonucunda, "Iris Hash" adı verilen güvenli ve anonim bir tanımlayıcı oluşturulur. Bu tanımlayıcı, kişinin benzersiz bir insan olduğunu kanıtlar. En önemlisi, Worldcoin'in kullanıcıları doğrularlarken kişisel verileri saklamadan veya merkezi bir otoriteye güvenmeden bunu yapmayı hedeflediği belirtilmekte.WLD token nedir sorusuna gelirsek, bu tokenlar genellikle Orb taraması yoluyla kimliğini doğrulayan kullanıcılara ödül olarak dağıtılıyor. Bu ödül mekanizması, projenin benimsenmesini teşvik etmeyi amaçlıyor. Ancak WLD token'ları yalnızca Orb taraması ile değil, kripto para borsalarından da satın alınabilir. Worldcoin'in temel amacı, artan yapay zeka kullanımı karşısında çevrimiçi ortamda insanları yapay zekadan ayırt edebilecek güvenilir bir sistem sunmaktır. Bu "insanlık kanıtı" (proof-of-personhood) mekanizması, AI botlarının yayılmasını engellemek için kritik bir dijital temel olarak görülüyor. Orb cihazının bir fotoğrafı. Projenin bileşenleri arasında World ID, World App, WLD token ve World Chain yer alıyor. World ID, mahremiyeti koruyan dijital insanlık kanıtı iken, World App ilk World cüzdanıdır ve kullanıcıların World ID'lerini tutmalarına, kripto ve stablecoin kullanmalarına olanak tanır. World Chain ise, World Network'ün tüm insanlığı destekleyecek şekilde ölçeklenmesine yardımcı olmak için tasarlanmış insan merkezli bir blok zinciridir.Worldcoin’in Tarihçesi: Önemli Dönüm NoktalarıWorldcoin, dijital kimlik ve evrensel temel gelir vizyonuyla yola çıkan iddialı bir proje olarak kısa sürede küresel çapta dikkat çekmeyi başardı. Sam Altman önderliğinde geliştirilen bu girişim, hem teknolojik altyapısıyla hem de toplumsal etkileriyle tartışmaların merkezinde yer aldı. Projenin ortaya çıkışıyla birlikte hızlı ve çalkantılı bir büyüme süreci başladı. Fon toplama turları, Worldcoin Orb cihazı ile biyometrik veri toplama hamleleri ve regülatörlerle yaşanan gerilimler bu sürecin önemli kilometre taşlarını oluşturdu. Aşağıda, Worldcoin'in bu dikkat çekici yolculuğunda öne çıkan dönüm noktalarını kronolojik olarak ele alıyoruz:2019: Proje, Sam Altman, Alex Blania ve Max Novendstern tarafından Tools for Humanity (TFH) şirketi çatısı altında kuruldu.2021: Worldcoin kamuoyuna duyuruldu. Proje, Orb adlı cihaz kullanarak biyometrik insanlık kanıtı (proof-of-personhood) planlarını açıkladı. Şirket, WLD token'ının internet ekonomisi tarafından yönlendirilen daha birleşik ve adil bir küresel ekonomiyi yönlendirme çabası olduğunu belirtti. Ancak başlangıçta WLD'nin ABD'de kullanılamayacağı da ifade edildi.2022: MIT Technology Review, Worldcoin'in ilk yarım milyon kullanıcısını dahil etmek için düşük gelirli toplulukları ve öğrencileri hedeflediğini bildirdi. Bu dönemde 100 milyon dolardan fazla fon topladı. Andreessen Horowitz (a16z) ve Khosla Ventures gibi önde gelen yatırımcılardan gelen bu fonlarla 3 milyar dolarlık değerlemeye ulaştı. Almanya merkezli bir veri regülatörü, büyük ölçekte hassas verileri işleme endişeleri nedeniyle Worldcoin hakkında soruşturma başlattı.2023 Temmuz: Worldcoin beta aşamasından çıktı ve resmi olarak ana ağda (mainnet) başlatıldı. WLD token'ı Ethereum ve Optimism (OP) Mainnet üzerinde işlem görmeye başladı. Bu lansman sırasında Londra'daki kullanıcılara iris taraması karşılığında 25 WLD token verildi. Worldcoin, 11'i ABD'de olmak üzere 20 ülkede 35 şehirde Orb konumları planladığını açıkladı. Ancak, WLD token'ları ABD'de serbestçe alınıp satılamıyordu.2023: Yılın sonlarına doğru, 100'den fazla ülkede Worldcoin iris tarama istasyonu kuruldu. Bu dönemde, gizlilik, etik ve biyometrik veri güvenliği tartışmaları da arttı. Fransa, Birleşik Krallık, Bavyera, Güney Kore, Kenya, İspanya, Portekiz ve Hong Kong'daki düzenleyiciler Worldcoin'i soruşturdu veya askıya aldı. Kenya, özellikle güvenlik, gizlilik ve finansal endişeler nedeniyle Worldcoin taramalarını askıya aldı. Hatta bazı kayıtlar, Worldcoin'in Kenya'da iris taramalarını durdurma yönündeki ilk emri görmezden geldiğini gösteriyor.2024: Worldcoin, "World Network" veya kısaca "World" olarak yeniden markalandı. Proje, OP stack kullanarak kendi Katman 2 (L2) blockchainini, World Chain'i başlattı. World App indirme sayısı 20 milyonu aştı. Mart 2024'te İspanya, gizlilik riskleri nedeniyle Worldcoin'in kişisel veri toplamasını durdurmasını talep etti. Mart 2024'te Portekiz de Worldcoin'e veri toplama işlemini durdurma emri verdi. Hong Kong düzenleyicisi de Mayıs 2024'te gizlilik endişeleriyle Worldcoin'e operasyonlarını durdurma talimatı verdi. Mayıs 2025'te Worldcoin (WLD) ABD'nin çoğu yerinde ilk kez erişilebilir hale geldi, Coinbase gibi borsalar aracılığıyla. Orb taraması yapanlar 16 WLD alırken, World App'e önceden kaydolan ABD'deki kişiler 150 WLD "pioneer grant"i yani “öncü hibesi” aldılar. Tools For Humanity ayrıca Visa ile ortaklık kurarak bu yıl içinde WLD'yi ödeme sırasında itibari para birimine dönüştüren bir banka kartı çıkaracağını duyurdu.2025: Worldcoin, Mayıs 2025 itibariyle 886 adet Orb istasyonuna sahip. Worldcoin Neden Değerli?Peki, Worldcoin projesini değerli kılan ne? Neden bu kadar dikkat çekiyor? Blockchain tabanlı evrensel dijital kimlik sistemi sunuyor: Worldcoin'in temel teklifi, World ID aracılığıyla küresel bir dijital kimlik protokolü ve ağı oluşturmak. Bu sistem, bireylerin çevrimiçi ortamda benzersiz insan olduklarını kanıtlamalarına olanak tanır. Özellikle yapay zeka tarafından oluşturulan içeriklerin ve botların yaygınlaştığı bir dünyada, gerçek insanları doğrulamak giderek daha önemli hale geliyor. World ID, bu soruna bir çözüm sunmayı amaçlıyor.Kişisel veri güvenliği için zero-knowledge proof (sıfır bilgi kanıtı) teknolojisi kullanılır: World ID, mahremiyeti korumayı vurguluyor. Özellikle, World ID'nin kullanıcıların gerçek ve benzersiz bir insan olduklarını anonim olarak doğrulamak için zero-knowledge proof (sıfır bilgi kanıtı) teknolojisini kullandığını belirtiyor. Bu teknoloji, bir bilginin doğruluğunu, bilginin kendisini açıklamadan kanıtlamaya olanak tanır. Bu, biyometrik verilerin hassas doğası göz önüne alındığında önemli bir güvenlik katmanı sağlar.Potansiyel evrensel temel gelir (UBI) altyapısı sağlar: Worldcoin'in uzun vadeli vizyonlarından biri, yapay zekanın iş gücünü etkilemesi durumunda potansiyel bir ekonomik güvenlik ağı olarak temel gelir coin dağıtımını desteklemektir. Sam Altman, AI Çağı'nda UBI'ya duyulan ihtiyacı ve Worldcoin'in bunu destekleme potansiyelini dile getirmiştir. Kimliğini Orb ile doğrulayan kişilere WLD token verilmesi, bu evrensel temel gelir (UBI) konseptinin bir yansıması olarak görülebilir. Worldcoin, bu dağıtım mekanizmasının evrensel temel gelir tartışmalarından ilham aldığını belirtiyor.Web3, DeFi ve DAO’lar için güvenli kullanıcı doğrulama çözümü sunar: World ID'nin "insanlık kanıtı" özelliği, web3 kimlik sistemi için önemli faydalar sağlayabilir. Adil airdrop dağıtımı, botlara ve Sybil saldırılarına karşı koruma ve sınırlı kaynakların adil dağıtımı gibi alanlarda kullanılabilir. Bu, merkezi olmayan finans (DeFi) uygulamaları ve merkezi olmayan otonom organizasyonlar (DAO'lar) için daha güvenli ve adil ortamlar yaratılmasına yardımcı olabilir.WLD token, hem teşvik aracı hem de yönetişim token’ı olarak kullanılır: WLD coin ne işe yarar sorusunun cevabı çeşitli kullanım alanlarını içerir. WLD token, kullanıcıları World ID oluşturmaya teşvik etmenin yanı sıra, işlemlerin kolaylaştırılması, ağ yönetişimine katılım ve topluluk teşvikleri gibi işlevlere sahiptir. Token sahipleri, protokolün gelecekteki yönü hakkında karar alma süreçlerine katılabilirler. WLD, kullanıcıların on-chain uygulamaları keşfetmelerine ve kullanmalarına olanak tanır. Ayrıca, proje, WLD staking imkanından bahsederek, kullanıcıların tokenlarını tutarak ağın güvenliğini destekleyebileceğini ve karşılığında ek WLD token kazanabileceğini belirtiyor. Mayıs 2025 itibarıyla WLD fiyatı 1 dolar seviyelerinde değişiyor. Coin tüm zamanların en yüksek seviyesine 11.82 dolar ile 10 Mart 2024’te ulaşmıştı. WLD coin'in lansmanından bu yana fiyat hareketleri. Worldcoin token ekonomisi ve arkasındaki teknoloji: Orb ve kayıt süreciWorldcoin'in belki de en dikkat çekici ve tartışmalı yönü, kimlik doğrulama için kullandığı teknolojidir: Orb cihazı ve biyometrik kimlik doğrulama. Orb cihazı nedir? Orb, küresel olarak her benzersiz bireyi doğrulamak için Worldcoin tarafından kullanılan özel yapım bir donanım. Orb'un yüksek çözünürlüklü bir kamera kullanarak kişinin irisini taradığı belirtiliyor. İris taraması, kişinin benzersiz dijital kimliği olan "Iris Hash"i oluşturmak için kullanılır. Bu Iris Hash, kişinin kişisel bilgileriyle ilişkilendirilmez, anonimdir. Amaç, her insanın dijital dünyada yalnızca bir kez doğrulanabilmesini sağlamaktır.Biyometrik kimlik doğrulama, iris gibi benzersiz fiziksel özelliklerin kimlik tespiti için kullanılmasını içerir. Worldcoin, iris taramasının kimliğin dijital dünyada taklit edilmesinin zor olmasını sağladığını savunur. Bu yöntem, özellikle AI botları ve sahte hesaplar çağında "insanlık kanıtı" sağlamanın en güvenilir yolu olarak görülüyor. Worldcoin'in doğrulama süreci, “Worldcoin kayıt nasıl yapılır?” sorusu şu adımları içeriyor:World ID Oluşturma: Öncelikle kişiler, World ID’sini oluşturur. World ID nedir? Bu kimlik (ID), iris doğrulaması ile sistemlere girer. Kişi, orb cihazına irisini taratır. Cihaz, yüksek çözünürlüklü görüntüler yakalar ve "Iris Hash" oluşturur. Bu işlem sırasında kişisel bilgilerle ilişkilendirme yapılmaz. World App Kullanımı: Kişi, World App'i indirerek Worldcoin hesabını kurar. Bu uygulama, kullanıcının World ID'sini yönetmesini ve dijital cüzdanına erişmesini sağlar. World App ayrıca merkezi olmayan mini uygulamalarla etkileşim kurmayı ve kripto para birimi kullanmayı da destekler. World App marketplace'in yüz binlerce kullanıcıya dağıtım sağladığı belirtilmiştir.Blockchain Ağı: Worldcoin, merkezi olmayan bir blockchain ağı üzerinde çalışır. Bu ağ, tüm işlemlerin ve kimlik doğrulamalarının kamuya açık bir defterde kaydedilmesini sağlar. Bu şeffaflık ve güvenlik sağlamayı amaçlar. Başlangıçta Optimism Layer 2 ağını kullanan Worldcoin, daha sonra kendi World Chain adlı Layer 2 blok zincirini başlattı. World Chain, Ethereum (ETH) Katman 1 (L1) üzerinde inşa edilmiş bir Optimism stack Katman 2 (L2) blok zinciridir. World Chain ana ağının başlatılmasıyla birlikte, 160 ülkedeki 10 milyondan fazla kişinin uyumlu cüzdanlar aracılığıyla on-chain uygulamaları keşfedebileceği ve kullanabileceği belirtilmiştir.WLD Token Dağıtımı: Kimliğini başarıyla doğrulayan bireylere WLD tokenları dağıtılır. WLD tokenlarının yalnızca World App aracılığıyla talep edilebileceği ve bunun dışında herhangi bir airdrop veya ICO yapılmadığı belirtilmekte.Worldcoin'in token ekonomisi de oldukça spesifikİlk 15 yıl için toplam WLD token arzı 10 milyar token ile sınırlı. Bu sınır, WLD akıllı sözleşmesi tarafından uygulanır.15 yıl sonra, yönetişim protokolün uzun vadeli sürdürülebilirliği için gerekirse yıllık maksimum %1,5'e kadar enflasyon oranı uygulamaya karar verebilir. Varsayılan olarak, yönetişim tarafından değiştirilmedikçe enflasyon oranı %0 olarak belirlendi.Token dağılımı şu şekilde: %75 Worldcoin topluluğuna tahsis edildi. Bu, World Network kullanıcıları ve ekosistem fonları için ayrıldı. World Foundation da bu tokenların tahsisini yönetiyor. %13,5 Tools For Humanity (TFH) yatırımcılarına ayrıldı. Bunlar, TFH startup'ına fon sağlayan yatırımcılar olarak karşımıza çıkıyor. %9,8 ilk geliştirme ekibine, yani Tools For Humanity'ye tahsis edildi. %1,7 Tools For Humanity (TFH) rezervine ayrıldı. TFH, gelecekteki operasyonlarını finanse etmek için bir rezerv bulunduracak.Worldcoin’in Kurucusu Kimdir?Worldcoin'in arkasındaki isimleri ve ekibi de tanıyalım. Worldcoin kurucusu kim? Worldcoin, üç kurucu ortağa sahip:Sam Altman: OpenAI'ın CEO'su olarak en bilinen isim ve Worldcoin projesinin de kurucu ortağıdır. Altman, 22 Nisan 1985 doğumlu Amerikalı bir teknoloji girişimcisi ve yatırımcı olarak biliniyor. Stanford Üniversitesi'nden iki yıl sonra ayrıldı. OpenAI'ın CEO'su olarak AI patlamasının önde gelen figürlerinden biri olarak kabul ediliyor. Sam Altman Worldcoin projesinin arkasındaki ana itici güçlerden biri ve projenin "AI Çağı'nda güven" ve evrensel temel gelir gibi vizyonlarını dile getirdi.Alex Blania: Worldcoin'in bir diğer kurucu ortağı ve Tools For Humanity'nin CEO'su. Worldcoin'in ana geliştirme ekibi olan Tools For Humanity'nin çekirdeğinde yer alıyor. Blania, projenin amacının daha kapsayıcı, adil ve hakkaniyetli yönetişim ve küresel dijital ekonomi kurumlarını gerçekleştirmek olduğunu belirtti. Ayrıca, AI çağında insanlık kanıtına duyulan ihtiyacın artık ciddi bir tartışma konusu olmadığını, asıl sorunun gizlilik odaklı, merkezi olmayan ve maksimum düzeyde kapsayıcı çözümler olup olmadığı olduğunu söyledi.Max Novendstern: Worldcoin'in üçüncü kurucu ortağı. Harvard Üniversitesi felsefe mezunu olan Novendstern, projenin başlangıcında, 2019'dan 2021'e kadar CEO olarak görev yaptı. Tools for Humanity ve Worldcoin kurucu ortakları Alex Bania ve Sam Altman Worldcoin projesi, Tools for Humanity şirketi tarafından geliştirildi. Bu şirket, projenin temel teknolojisi olan orb cihazını tasarlayıp üretti. Ekipte kriptografi, yapay zeka, blockchain ve etik uzmanları yer alıyor. Genel olarak Tools For Humanity'nin Worldcoin'in ana geliştirme ekibi olduğu belirtilmekte. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)Aşağıda, tartışmalı Worldcoin’e yönelik en sıkça sorulan sorular ve cevaplarını bulabilirsiniz:WLD token nedir ve ne işe yarar?: WLD, Worldcoin projesinin yerel kripto para birimidir. Ethereum ağı üzerinde ERC-20 standardında geliştirilmiştir ve Optimism gibi Katman-2 çözümleriyle entegre çalışır. Kullanıcılar, iris taramasıyla kimlik doğrulaması yaptıklarında WLD token'ı alabilirler. Bu token, dijital kimlik doğrulama, yönetişim ve potansiyel evrensel temel gelir (UBI) dağıtımı gibi amaçlarla kullanılır.Worldcoin kimler için tasarlandı?: Worldcoin, küresel çapta herkesin dijital kimlik sahibi olmasını ve finansal sistemlere erişimini hedefler. Özellikle bankacılık hizmetlerine erişimi olmayan bireyler ve gelişmekte olan ülkelerdeki topluluklar için tasarlanmıştır. Ayrıca, yapay zekâ çağında insanları botlardan ayırt etmek amacıyla dijital kimlik doğrulama sistemi sunar.Orb cihazı güvenli mi?: Orb, kullanıcıların irislerini tarayarak benzersiz bir dijital kimlik (World ID) oluşturur. Şirket, biyometrik verilerin tarama sonrası silindiğini ve yalnızca şifrelenmiş kimlik verisinin saklandığını belirtmektedir. Ancak, bazı ülkelerde veri güvenliği ve gizlilik endişeleri nedeniyle soruşturmalar ve kısıtlamalar yaşanmıştır.Kayıt sırasında hangi veriler toplanıyor?: Kayıt sırasında kullanıcıların iris taraması yapılır ve bu biyometrik veriden benzersiz bir dijital kimlik (World ID) oluşturulur. Şirket, ham biyometrik verilerin tarama sonrası silindiğini ve yalnızca şifrelenmiş kimlik verisinin saklandığını belirtmektedir. Ancak, bazı ülkelerde veri güvenliği ve gizlilik endişeleri nedeniyle soruşturmalar ve kısıtlamalar yaşanmıştır.Worldcoin ücretsiz mi?: Evet, Worldcoin'e katılım ücretsizdir. Kullanıcılar, Orb cihazı aracılığıyla iris taraması yaptırarak ücretsiz WLD token'ları alabilirler. Ancak, bu teşvikler ülkeden ülkeye değişebilir ve bazı bölgelerde düzenleyici kısıtlamalar nedeniyle sınırlamalar olabilir.WLD hangi ağ üzerinde çalışıyor?: WLD token, Ethereum blockchaini üzerinde ERC-20 standardında oluşturulmuştur. Ayrıca, Optimism gibi Katman-2 çözümleriyle entegre çalışarak daha hızlı ve düşük maliyetli işlemler sağlar. Worldcoin ve dijital kimlik tabanlı projelerin geleceğini kaçırmamak için JR Kripto içerik serimizi takip edin!
Celestia (TIA) Krizi: Tartışmalar, Satış İddiaları ve Son Durum
Blockchain teknolojisinde veri erişilebilirliği (data availability) alanına odaklanan Celestia, son günlerde hem fiyat hareketiyle hem de içeriden gelen iddialarla gündemde. Projenin yerel token’ı TIA, içeriden satış iddiaları, yönetim skandalları ve topluluk içi eleştirilerin gölgesinde yine de yüzde 10'un üzerinde değer kazanarak dikkat çekti. Ancak bu yükseliş, uzun vadeli güvenin yeniden elde edildiği anlamına gelmeyebilir.İçeriden satışlar ve tartışmalı kilit açma takvimiCelestia’nın kurucu ortağı Mustafa Al-Bassam hakkında sosyal medyada dolaşan iddialar, toplulukta ciddi bir güven erozyonuna neden oldu. Bir X (eski Twitter) kullanıcısı, Al-Bassam’ın 25 milyon dolarlık TIA token’ını OTC (tezgah üstü) işlemlerle sattığını ve ardından Dubai’ye yerleştiğini öne sürdü. Aynı gönderide, projedeki diğer bazı üst düzey yöneticilerin de benzer şekilde erkenden token kilitlerini açıp satış yaptıkları iddia ediliyor. Özellikle Ekim 2024’te yaşandığı öne sürülen bu erken kilit açılımı, birçok yatırımcının TIA fiyatında yüzde 90’ı aşan düşüş yaşadığı bir döneme denk geliyor.Sadece finansal yönetim değil, etik konular da gündemde. Eski Geliştirici İlişkileri Müdürü "Yaz" isimli kişinin cinsel taciz suçlamaları nedeniyle görevden alındığı öne sürüldü. Celestia’nın, bazı İngilizce içerik üreten influencer’lara yüklü miktarlarda ödeme yaparak projeyi pazarladığına dair iddialar da var. Bu durum, topluluk tarafından “algı operasyonu” şeklinde yorumlandı.Al-Bassam: “FUD’a rağmen buradayız”Mustafa Al-Bassam, iddialara doğrudan yanıt vermekten kaçınsa da, projenin mali durumunun güçlü olduğunu vurgulayarak bir açıklama yaptı. “FUD (korku, belirsizlik ve şüphe) her geçen gün daha da saçma bir hale geliyor. Ancak Celestia’daki kurucular, mühendisler ve ilk çalışanlar hâlâ burada ve ilk günkü kadar çalışkan” dedi. Al-Bassam, Celestia’nın 100 milyon doların üzerinde bir rezervi olduğunu ve bu fonun projeyi en az altı yıl boyunca ayakta tutabileceğini ifade etti.Mayıs ayında yaptığı benzer bir açıklamada ise şu ifadeleri kullanmıştı: “Kurucuların çoğu artık daha az tweet atıyor çünkü fiyatlar düştü ve öfkeli token sahiplerinin saldırılarından korkuyorlar. Ama unutmayın, bu bir kumarhane ve ağlamak yok.”Fiyatta son durum ne?Tüm bu olumsuzluklara rağmen, TIA fiyatı yüzde 10’un üzerinde artarak 1.58 dolar seviyesine yükseldi. Bazı yatırımcılar bu yükselişi olumlu karşılasa da, analistler bu durumu “dead cat bounce” yani kısa süreli bir toparlanma olarak yorumluyor. TIA’nın geçen yıl Haziran’da gördüğü 20.91 dolarlık zirveye kıyasla hâlâ yüzde 92 aşağıda olması, projeye olan güvenin tam olarak geri dönmediğini gösteriyor. Foresight News gibi bazı analiz platformları da yatırımcıların uzun vadeli güveni ancak daha fazla şeffaflıkla sağlayabileceklerini belirtiyor. Yakın gelecekte planlanan token kilit açılımları da göz önünde bulundurulduğunda, fiyat istikrarı için sadece finansal rezervlerin yeterli olmayacağı öngörülüyor.Tüm bu tartışmalar arasında Celestia topluluğu, ağda kullanılmak üzere yeni bir yönetim modeli üzerinde duruyor: Proof-of-Governance (PoG). Bu sistemde doğrulayıcılar, klasik stake oranına değil yönetişim gücüne göre seçiliyor. Proje ekibi, bu modeli likit stake edilen token’lar için daha adil ve sürdürülebilir bir alternatif olarak sunuyor.
Tether (USDT) Nedir?
Kripto para dünyasına adım attığınızda veya Bitcoin ve altcoinlerle ilgilenmeye başladığınızda karşınıza en sık çıkacak isimlerden biri muhtemelen USDT (Tether) olacaktır. Peki, tam olarak USDT nedir ve neden bu kadar önemli? Eğer siz de bu soruların yanıtlarını merak ediyor, USDT’nin ne işe yaradığını ve hangi alanlarda kullanıldığını daha yakından öğrenmek istiyorsanız, doğru yerdesiniz. Gelin, Tether nedir, USDT sabit mi gibi soruları merkeze alıp USDT’yi birlikte adım adım keşfedelim.Tether’in Tanımı ve Ortaya ÇıkışıTether (USDT), kripto para piyasasının kendine özgü ve en yaygın kullanılan türlerinden biri olan sabit kripto paralar (stabil koin-stablecoin) arasında yer alıyor. Ayrıca stablecoin nedir sorusunun en popüler cevabı. Stablecoin'ler, genellikle değerlerini ABD doları gibi geleneksel (fiat) para birimlerine veya diğer istikrarlı varlıklara sabitleyen kripto para birimleridir. USDT'nin temel özelliği ve amacı, değeri 1 ABD Doları’na sabitlenmiş bir coin olmasına dayanıyor. Bu sabitlik (peg), kripto para piyasasının aşırı fiyat volatilitesinden kaçınarak kripto varlıklar arasında işlem yapmayı veya değer depolamayı mümkün kılar. USDT, internetin dijital parası olmayı hedefledi ve kullanıcılara blockchain ekosisteminde hızlı ve istikrarlı işlemler yapma olanağı sunmaya devam ediyor.Proje, ilk olarak 2014 yılında Realcoin adıyla piyasaya sürüldü, sonra Tether olarak yeniden markalandı. Ekim 2014'te Brock Pierce, Reeve Collins ve Craig Sellars tarafından Realcoin olarak başlatıldı ve Kasım 2014'te adı Tether olarak değiştirildi. Bu, fiat para birimlerinin dijital kullanımını kolaylaştırmak için blockchain destekli ilk platformlardan biriydi. USDT, Tether Limited şirketi tarafından çıkarıldı. Tether Limited, Hong Kong merkezli iFinex adlı bir şirkete bağlı ve bu şirket aynı zamanda Bitfinex kripto para borsasının da sahibi.Tether tokenları, yalnızca kendi blockchainine sahip olmak yerine, farklı blockchainlerde çalışıyor. Bitcoin blockchaininin Omni Layer protokolü üzerinde çalışmaya başlamış olsa da, zamanla Ethereum (ERC20), Tron (TRC20), Solana, Liquid Network, Avalanche, Celo, Cosmos, Near, Polkadot, Tezos, Ton ve Aptos gibi birçok farklı blockchainde desteklenir hale geldi. Temel prensip, her USDT tokenının dolar karşılığı varlık ile desteklenme iddiasına dayanıyor. Şirket, dolaşımdaki her USDT için rezervlerinde nakit, nakit benzerleri, devlet tahvilleri, altın ve diğer varlıkları tuttuğunu beyan ediyor. Şirket, rezervlerinin %100 oranında (hatta çoğu zaman %100’den fazla bir oranda) desteklendiğini iddia ediyor. Şeffaflık sayfasında rezerv varlıklarının kaydını yayımladığını vurguluyor. Ancak, bu rezerv beyanları ve tam şeffaflık konusu geçmişte ve günümüzde tartışmalara yol açtı. CFTC, 2021'de Tether'e, 2016-2018 döneminde rezervlerinin her zaman %100 nakit ile desteklenmediği yönünde yanıltıcı beyanlarda bulunduğu gerekçesiyle 41 milyon dolar para cezası verdi.Bu mekanizma, USDT nasıl çalışır ve sabit coin nasıl çalışır sorularının çekirdeğini oluşturuyor. Olay tam olarak şu: kullanıcılar fiat para gönderdiğinde yeni USDT basılıyor ve kullanıcılar USDT'lerini fiat paraya dönüştürdüğünde ise karşılığı olan USDT yakılıyor.Tether’in Tarihçesi: Önemli Dönüm NoktalarıKripto para piyasası zaman içinde nasıl büyüyüp geliştiyse, Tether’ın da bu serüvendeki rolü giderek daha görünür hale geldi. İlk ortaya çıktığı günden bugüne, hem yatırımcıların güvenli limanı olmayı başardı hem de zaman zaman çeşitli tartışmaların odağında yer aldı. Ancak tüm iniş çıkışlara rağmen, Tether’ın kripto ekosistemi içerisindeki etkisi ve önemi yadsınamaz. Bu başlık altında, Tether’ın tarihsel gelişimine birlikte göz atacağız. Kuruluşundan bugüne hangi adımlar atıldı, hangi olaylar dönüm noktası oldu, hep birlikte keşfedelim:Temmuz 2014: Tether, RealCoin olarak piyasaya sürüldü.Kasım 2014: RealCoin, Tether (USDT) olarak yeniden markalaştırıldı. Başlangıçta Bitcoin blockchain'inde (Omni protokolü aracılığıyla) yayınlandı.2015: USDT, büyük bir kripto para borsası olan Bitfinex'e entegre edildi. Bu entegrasyon, USDT'nin kullanımını ve artırmaya önemli ölçüde katkıda bulundu. Bu dönemde USDT, vaat edilen rezerv garantileri nedeniyle 1 dolara sabit kaldı, ancak düzenleme eksikliği nedeniyle yaygın olarak benimsenmesi sınırlıydı.2015-2017 – Ethereum ve Bitcoin’de yoğun kullanım: Ethereum'un 2015 yılında piyasaya sürülmesi ve akıllı sözleşme yetenekleri, Tether için yeni fırsatlar yarattı. 2017 yılında Tether, Ethereum ağı üzerinde ERC-20 standardında USDT token'larını piyasaya sürdü. Bu gelişme, USDT'nin daha hızlı ve düşük maliyetli işlemlerle kullanılmasını sağladı. Böylece, 2015-2017 yılları arasında Tether, hem Bitcoin hem de Ethereum ağlarında yoğun bir şekilde kullanılmaya başlandı ve kripto para piyasasında önemli bir likidite aracı haline geldi.2018: USDT'nin piyasa değeri birkaç milyondan 2,8 milyar doların üzerine çıktı. Bu sırada Tether şeffaflık eksikliği ve piyasa manipülasyonu ile suçlandı. 2018’in belirli aylarında, USDT'nin hakim olduğu işlemler Bitcoin ticaret hacminin %80'ini oluşturdu. Ekim 2018'de yaşanan bir belirsizlik, USDT'nin geçici olarak 1 doların altına düşmesine neden oldu ve Tether'ın güvenilirliği hakkında daha fazla soru işaretine yol açtı. USDC, Circle ve Coinbase tarafından daha güvenli ve düzenlenmiş bir alternatif sunmak amacıyla piyasaya sürüldü. Lansmanından bu yana USDT'nin piyasa değeri 2019: USDT'nin ticaret hacmi, çoğu borsa için temel varlık haline gelerek Bitcoin'inkini bile aştı. CFTC tarafından rezervler hakkında yanlış beyanlar nedeniyle para cezaları da dahil olmak üzere tartışmalara ve yasal soruşturmalara rağmen, Tether ana stablecoin olarak konumunu korudu.2020’de Tron ağı üzerinde patlama yaşandı: 2020 yılı, Tether'ın TRON ağı üzerindeki TRC-20 standardında USDT'yi piyasaya sürmesiyle birlikte, stablecoin transferlerinde önemli bir dönüm noktası oldu. Ethereum ağındaki yüksek işlem ücretleri ve ağ tıkanıklıkları, kullanıcıları daha hızlı ve maliyet etkin alternatiflere yönlendirdi. TRON ağı, düşük işlem ücretleri ve saniyeler içinde gerçekleşen transfer süreleriyle bu ihtiyaca cevap verdi. Bu avantajlar sayesinde, TRC-20 USDT'nin benimsenmesi hızla arttı. Öyle ki, 2020'nin ikinci çeyreğinde TRON üzerindeki USDT transfer hacmi 25.2 milyar dolara ulaştı ve bu rakam, sonraki yıllarda katlanarak artmaya devam etti.ERC-20TRC-20Blockchain AğıEthereumTRONSaniye Başına İşlem20.000 - 100.000Yaklaşık 2.000Transfer HızıDaha yavaş (dakikalar içinde)Daha hızlı (saniyeler ila dakikalar)ÜcretlerOrtalama 0.0107 USD/token0.26 USD'den başlarGüvenlikYüksekGörece daha düşükKullanım TavsiyesiOrta düzey işlemlerKüçük miktarlı, sık yapılan işlemlerGeliştirme AlanıToken üretimi, akıllı kontratlar, dAppToken üretimi, akıllı kontratlar, dAppEthereum ve Tron ağları arasında USDT kullanımı/farkları. 2023-2024: 2023’te Silicon Valley Bank'ın finansal zorlukları sırasında, USDC 1 dolara olan sabitini önemli ölçüde bozdu ve 0,90 dolara düştü, ancak hızla eski değerine geri döndü. Aynı yıl Tether 5,2 milyar dolarlık rekor kâr elde etti. Şirket operasyonlarını çeşitlendirdi, Bitcoin madenciliği, yapay zeka ve blockchain eğitimine adanmış bölümler kurdu. Ayrıca AED'ye bağlı yeni bir stablecoin başlatma planları dikkat çekti. Gürcistan ve İsviçre gibi eyaletlerde stratejik işbirlikleri yoluyla hükümet katılımının genişletmesi de gündemde idi. Avrupa'da düzenleyici zorluklarla karşılaşıldı. 2024 yılında Avrupa Birliği'nin Kripto Varlık Piyasaları Yönetmeliği (MiCA) yürürlüğe girdiğinde, Tether (USDT) bu düzenlemelere uyum sağlamamayı tercih etti. MiCA, stablecoin ihraççılarına sıkı rezerv gereklilikleri ve Avrupa'da lisans alma zorunluluğu getirirken, Tether CEO'su Paolo Ardoino, bu kuralların özellikle küçük ve orta ölçekli Avrupa bankaları için sistemik risk oluşturabileceğini savundu.Nisan 2025: CoinGeko'ya göre yaklaşık 143.937.546.292 USDT dolaşımda bulunuyor. USDT, Algorand, Avalanche, Celo, Cosmos, Ethereum, EOS, Liquid Network, Near, Polkadot, Solana, Tezos, Ton ve Tron dahil olmak üzere çeşitli blockchain'lerde dijital tokenlar olarak mevcut. Farklı blockchainlerdeki USDT işlem hacmi. Kaynak: Dune Analytics USDT Neden Değerli?USDT coin ne işe yarar diye merak ediyorsanız, cevabı aslında kripto para ekosistemindeki kritik rollerinde gizli. USDT, değeri 1 ABD dolarına sabitlenmiş bir kripto para olarak, kripto piyasalarının değişken doğasında bir istikrar unsuru sunar. Bu özelliği sayesinde, yatırımcılar volatil piyasa koşullarında bile değerlerini koruyabilirler. Ayrıca, USDT'nin farklı blockchain ağlarında (Ethereum, Tron, Solana gibi) çalışabilmesi, kullanıcıların işlem ücretleri ve hız konusunda esneklik sağlamasına olanak tanıyor. Bu çok yönlülük, USDT'yi sadece bir değer saklama aracı değil, aynı zamanda günlük işlemler ve uluslararası transferler için de tercih edilen bir seçenek haline getiriyor. Genel olarak USDT'nin değeri, aşağıdaki maddelerde sunduğu temel faydalardan geliyor:Kripto piyasasında fiyat istikrarı sağlar: Volatil kripto piyasasında bir sığınak görevi görür. Örneğin, Bitcoin veya diğer kripto paraların değeri düştüğünde, yatırımcılar varlıklarını USDT'ye dönüştürerek sermayelerini ani düşüşlerden koruyabilirler. Bu, yatırımcıların kazançlarını kripto ekosisteminden tamamen çıkmadan "dondurmasına" olanak tanır.Dolar karşılığı varlık ile destekleniyor: Tether, dolaşımdaki her USDT tokenının %100 oranında rezerv varlıklarla desteklendiğini iddia ediyor. Bu rezervler arasında nakit, nakit benzerleri, devlet tahvilleri, altın ve diğer varlıklar bulunabiliyor. Bu iddia, USDT'nin 1:1 sabitliğini korumasının temeli. Kullanıcıların, rezervlerinin yeterli olmadığına yönelik gündeme getirilen iddialara karşılık huzursuz olması nedeniyle Tether, bağımsız denetim firmalarıyla çalışarak belirli aralıklarla rezerv raporu yayınlıyor. Şirketin en son raporu Mart ayının sonunda çıktı. Tether'in en son raporuna göre varlıkları. Kaynak: Tether.to Merkeziyetsiz uygulamalarda (DeFi, NFT, staking) kullanılabilir: USDT, Merkeziyetsiz Finans (DeFi) ekosisteminin temel varlıklarından biridir. Borç verme platformlarında teminat olarak kullanılabilir, likidite havuzlarına sağlanabilir ve bazı protokollerde usdt staking yapılarak getiri elde edilebilir. Bu uygulamalar, stablecoin kullanımını daha da yaygın hale getirdi. 2024'ün sonlarıda yapılan Brevan Howard Digital anketi, yatırımcıların stablecoinleri nerelerde değerlendirdiğini gösteriyor. Yüksek likiditeye sahiptir ve neredeyse tüm borsalarda işlem görüyor: USDT, piyasa değerine ve işlem hacmine göre en büyük stablecoin'dir ve tüm kripto para birimleri arasında en yüksek işlem hacmine sahip olabilir. Bu, USDT'nin alım satımının son derece kolay olduğu ve büyük miktarlarda bile hızlıca dönüştürülebileceği anlamına gelir. Çoğu büyük borsada temel bir işlem çifti olarak listelenir, bu da farklı kripto paralarla kolayca takas edilmesini sağlar.Hızlı ve düşük maliyetli transfer seçenekleri sunuyor: Geleneksel bankacılık sistemine kıyasla, USDT transferleri çok daha hızlı ve genellikle minimum veya sıfır komisyonla gerçekleştirilebilir. TRON ve Solana gibi ağlar, daha düşük işlem ücretleri ve yüksek hızları sayesinde USDT transferleri için popüler hale gelmiştir. USDT'nin farklı blockchainlerde bulunması, kullanıcılara işlem maliyetleri ve hız açısından seçenek sunar. USDT aynı zamanda sınır ötesi ödemeler ve para transferleri (remittances) için uygun maliyetli bir çözüm sunar.USDT'nin bu faydaları, onu hem bireysel yatırımcılar hem de işletmeler için cazip bir seçenek haline getiriyor. Kripto ekosistemine giriş yapmak veya çıkış yapmak için bir köprü görevi görüyor ve özellikle yerel para birimlerinin istikrarsız olduğu ülkelerde enflasyondan korunma aracı olarak da kullanılabilmekte.USDT’nin Kurucusu Kim?USDT kim kurdu sorusunun cevabı, projenin arkasındaki şirket ve kurucu isimleri içeriyor. USDT, Tether Limited şirketi tarafından çıkarıldı. Tether Limited, Hong Kong merkezli iFinex Inc.’e bağlı. Aynı zamanda Bitfinex borsasının da sahibi olarak bilinmekte. Projenin başlangıcında, Craig Sellars, Reeve Collins ve Brock Pierce projeye erken dönemde katkı sundu. 2014 yılında Realcoin adıyla bu isimler tarafından başlatıldı.Günümüzde ise Tether, finansal hizmetler, teknoloji ve uyumluluk alanlarında geniş deneyime sahip üst düzey bir yönetim ekibi tarafından yönetilmekte. Paolo Ardoino, şirketin CEO’su olarak karşımıza çıkıyor. Giancarlo Devasini Yönetim Kurulu Başkanı, Simon McWilliams Finans Direktörü (CFO) ve Claudia Lagorio Operasyon Direktörü'dür (COO).Tether şirketi, rezerv beyanları ve denetim süreçleriyle gündeme geldi. Şirket, her USDT'nin rezervlerle %100 desteklendiğini iddia etse ve düzenli olarak rezerv raporları yayınlasa da, bu raporlar genellikle bağımsız finansal denetim standartlarını tam olarak karşılamadığı gerekçesiyle eleştiriliyor. CFTC'nin 2021'deki bulguları, 2016-2018 döneminde rezervlerin her zaman tamamen nakit ile desteklenmediğini gösterdi. Bu durum, USDT güvenli mi sorusu bağlamında bazı şeffaflık ve güven endişeleri yaratıyor. Yine de şirket, tam bir bağımsız denetim yaptırmak için adımlar attığını belirtiyor. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)Sonuç olarak kripto para dünyasında Tether (USDT) hakkında pek çok soru gündeme geliyor. Bu bölümde, USDT’nin nasıl çalıştığından hangi ağlarda işlem gördüğüne, güvenliğinden transfer detaylarına kadar en sık sorulan konulara kısa ve net cevaplarla ışık tutuyoruz. USDT hakkında aklınıza takılanları burada bulabilir, bilinçli işlem yapma sürecinizi destekleyebilirsiniz:USDT nedir ve nasıl çalışır? USDT, yani Tether, kripto para dünyasında “stablecoin” (istikrarlı para) kategorisinde yer alan dijital bir varlıktır. Değeri 1 ABD dolarına sabitlenmiş olan USDT, volatil kripto paraların aksine, fiyat istikrarı sunmayı amaçlar. Tether şirketi, her bir USDT'nin arkasında rezerv olarak 1 dolar ya da eşdeğer bir varlık bulunduğunu iddia eder. Bunu da her üç ayda bir raporlar. Bu sayede kullanıcılar, USDT’nin her zaman yaklaşık 1 dolar değerinde olacağını varsayarak işlem yaparlar. USDT’nin fiyatı neden hep 1 dolar? Teorik olarak USDT'nin değeri 1 ABD dolarına sabitlenmiştir. USDT'nin fiyatı, her bir token’ın 1 ABD doları karşılığında desteklenmesi sayesinde sabit kalır. Tether şirketi, piyasadaki her USDT için rezervlerinde 1 dolarlık varlık tuttuğunu söyler. Bu sistem, arz-talep dengesini koruyarak USDT’nin değerinin 1 dolara yakın kalmasını sağlar.Tether gerçekten rezerv tutuyor mu? Tether, teoride piyasadaki her USDT için eşdeğer değerde rezerv tuttuğunu iddia eder. Ancak bu konu yıllardır tartışmalıdır. Geçmişte Tether, rezervlerinin tamamen nakit olmadığını, bazı bölümlerinin kısa vadeli borçlar, tahviller ve diğer varlıklar olduğunu kabul etti. 2021’den itibaren daha şeffaf olmak adına rezerv raporları yayınlamaya başladı, ancak bu raporlar bağımsız denetim değil, “attestation” (doğrulama) niteliğindedir. Sonuç olarak, Tether rezerv tutuyor olsa da rezervlerin tam içeriği ve güvenilirliği hâlâ bazı yatırımcılar ve düzenleyici kurumlar tarafından sorgulanıyor.USDT hangi ağlarda çalışıyor? USDT, Ethereum (ERC20), Tron (TRC20), Solana, Binance Smart Chain, Algorand, EOS, Liquid Network, Omni ve Bitcoin Cash gibi birçok blockchain ağında işlem görmektedir. USDT transfer ağı seçimi yaparken, gönderim ve alım yapılacak ağların uyumlu olduğundan emin olunmalıdır. Yanlış ağ seçimi, fon kaybına yol açabilir.USDT ile nasıl transfer yapılır? USDT transferi için öncelikle doğru transfer ağı seçilmelidir (örneğin, ERC20, TRC20). Ardından, alıcının cüzdan adresi girilir ve transfer işlemi başlatılır. Transfer işlemi sırasında, seçilen ağa göre işlem ücretleri ve hızları değişiklik gösterebilir. USDT transfer ağı seçimi, işlemlerin doğru ve güvenli gerçekleşmesi için önemlidir.USDT güvenli mi? USDT, kripto para piyasasında en yaygın kullanılan stablecoin'lerden biridir ve geniş bir kullanıcı tabanına sahiptir. Ancak, rezerv şeffaflığı ve düzenleyici denetimler konusunda zaman zaman eleştiriler almıştır. Kullanıcıların, USDT'yi güvenli bir şekilde saklamak için uyumlu dijital cüzdanlar (örneğin, Trust Wallet, MetaMask, Ledger) kullanmaları önerilir. Bu cüzdanlar, kullanıcıların özel anahtarlarını kontrol etmelerine ve varlıklarını güvende tutmalarına yardımcı olur.USDT ve stablecoin’lerin kripto piyasasındaki rolünü daha iyi anlamak için JR Kripto Rehber serimizi takip edin!
ETHFI Yorum ve Fiyat Analizi 24 Haziran 2025
ETHFI Teknik AnaliziETHFI grafiğine baktığımızda uzun süreli düşen kanal yapısından çıkma çabası gösterirken, Haziran sonu itibarıyla önemli bir formasyon dikkat çekiyor. Grafikte gördüğümüz fincan-kulp formasyonu, potansiyel bir yükselişin habercisi olabilir. Fiyat, şu anda 0.89$ seviyesinde işlem görüyor ve teknik olarak hem düşen trend direncine hem de çanak boyun çizgisine yaklaşmış durumda. Fincan Kulp Formasyonu Geçmiş fiyat hareketlerini incelediğimizde, 0.75-0.80$ aralığının alıcıların güçlü olduğu bir bölge olduğu görülüyor. Mevcut fiyat hareketine baktığımızda, bu destek alanından toparlanma geldiğini ve yukarı yönlü bir momentum oluşturmaya başladığını görüyoruz. Eğer bu yükseliş kalıcı olur ve fiyat fincan-kulp formasyonunun boyun seviyesi olan 1.80$ bandını aşmayı başarırsa, teknik olarak formasyon hedefi kısa vadede 2.90$ ve bu hattın da kırılımı halinde 4.80$'a kadar bir hareket görebiliriz.Bununla birlikte, düşen kanalın üst bandı da bu bölgede bulunduğundan, fiyatın burada ciddi bir satış baskısı ile karşılaşma olasılığı da göz ardı edilmemelidir. Bu nedenle 1.20$ bölgesi düşen trend direnci olarak izlenmelidir. Buradan tepki ile aşağı yönlü hareketlerde fincan-kulp yapısı bozulabilir. Veya buradaki tepkisi kalıcı olmaz ve boyun bölgesini gördüğümüz hattın aşağı yönlü kırılımı gelirse, 0.80$ altında kapanışlar mevcut toparlanmanın zayıflamasına neden olabilir. Bu senaryoda 0.70–0.65$ destekleri gündeme gelebilir. Bu bölgenin altında ise, yeniden kanal tabanına doğru derin bir düzeltme ihtimali artar. Yatırım tavsiyesi sunmayan bu analizler, piyasa koşullarına göre kısa ve orta vadede işlem fırsatları oluşturabileceği düşünülen destek ve direnç seviyelerine odaklanmaktadır. Ancak, işlem yapma ve risk yönetimi sorumluluğu tamamen kullanıcıya aittir. Ayrıca, paylaşılan işlemlerle ilgili olarak stop loss kullanılması kesinlikle tavsiye edilmektedir.
Tron (TRX) Nedir?
Kripto para ve blockchain dünyası, teknolojinin hızla ilerlemesiyle birlikte sürekli yeni keşifler sunuyor. Bu kıpır kıpır ekosistemin önemli oyuncularından biri de TRON (TRX). Belki adını duydunuz, belki de "Acaba TRX nedir?", "Tron coin nedir?", "TRX coin ne işe yarar?" gibi sorular aklınızı kurcalıyor. Endişelenmeyin, bu rehber tam da bu sorulara cevap vermek ve TRON ekosistemini daha yakından tanımanıza yardımcı olmak için hazırlandı.TRON’un Tanımı ve Ortaya ÇıkışıTRON, 2017 yılında Çinli girişimci Justin Sun tarafından kurulan merkeziyetsiz bir blockchain platformudur. Projenin ilk ve temel amacı, dünya genelinde merkeziyetsiz ticaret ve toplulukları güçlendirmek. TRON'un ilk ve en çok bilinen vizyonu, dijital içerik ve eğlence sektöründe bir devrim gerçekleştirmek. Buradaki fikir şu: İçerik üreticileri (sanatçılar, yazarlar, oyun geliştiriciler vb.) ile tüketiciler arasına giren aracıları (YouTube, Spotify, uygulama mağazaları gibi) ortadan kaldırmak. Bu sayede, yaratıcılar içeriklerini doğrudan hedef kitleleriyle paylaşabilir, tam mülkiyet haklarına sahip olabilir ve emeklerinin karşılığını adil bir şekilde, aracılara komisyon ödemeden alabilirler. TRON, bu vizyonu gerçekleştirmek için küresel, ücretsiz bir dijital içerik eğlence platformu olmayı hedefler.Platformun kendine özgü yerel kripto para birimi TRX olarak adlandırılır. TRX nedir sorusunun en net ve temel cevabı, TRON ağının omurgasını oluşturan bu tokendır. TRX coin ne işe yarar konusunda ise, ağ içindeki pek çok işlem ve aktivite için merkezi bir rol üstlenir: ağdaki hizmetler ve mallar için ödeme yapmak, akıllı sözleşme yürütme ücretlerini karşılamak (özellikle yeterli Bandwidth veya Energy olmadığında), TRX stake ederek Bandwidth veya Energy gibi ağ kaynakları elde etmek, ağ yönetişimi için Super Representative adaylarına veya SR'lara oy kullanmak ve bir değer transfer veya saklama aracı olarak kullanılmak.TRON, yolculuğuna 2017 yılında Ethereum blockchaini üzerinde, ERC-20 token standardını kullanarak başladı. Ancak projenin ölçeklenme hedefleri ve kendi teknik gereksinimleri doğrultusunda, önemli bir stratejik karar alarak 2018 yılında kendi özel ana ağına (mainnet) geçiş yaptı. Tron mainnet tarihi olan 31 Mayıs 2018, TRON'un Ethereum'a olan bağımlılığını sona erdirdi ve onu kendi teknolojisi, konsensüs mekanizması ve ekosistemi ile tamamen bağımsız bir Layer-1 blockchain platformu haline getirdi. Aşağıdaki metrik karşılaştırmalarında da görüleceği üzere TRON, birçok açıdan Ethereum'u geçmiş durumda. Kaynak: Chainspect TRON'un daha geniş vizyonu, Web 3.0'ın, yani merkeziyetsiz internetin temel altyapılarından biri olmak. Bu, verinin ve dijital kimliklerin kullanıcıların kontrolünde olduğu, sansüre dayanıklı ve şeffaf bir internet demek. TRON DAO olarak yeniden yapılanması (Aralık 2021), bu merkeziyetsizlik hedefine yönelik kritik bir adım oldu. TRON’un Tarihçesi: Önemli Dönüm NoktalarıTRON'un hareketli tarihi, projeyi sürekli göz önünde tuttu. TRON'da sürekli yenilikler yapılmasının yanı sıra kurucusu Justin Sun'ın sürekli manşetlere çıkmasıyla da kripto para alanında oldukça bilinen bir coin ve ekosistem haline geldi. TRON'un hikayesi, 2017'de başladı ve neredeyse her yıl kripto alanına uyum sağlayacak şekilde (EVM oluşumu, stablecoin çıkarılması gibi gelişmelerle) evrim geçirdi. Gelin, TRON'un tarihçesine hep birlikte bakalım:2017: ICO süreci ve ERC-20 token lansmanı. Her şey, Justin Sun'ın 2017'de TRON Vakfı'nı (Tron Foundation) kurmasıyla başladı. Aynı yıl projenin ilk fonlaması için bir İlk Para Arzı (ICO) düzenlendi. Bu ICO, yaklaşık 70 milyon USD toplamayı başardı. TRX ne zaman çıktı sorusunun cevabı bu ICO süreci ile veriliyor. TRX tokenleri bu aşamada Ethereum ağı üzerinde ERC-20 standardında ihraç edildi. İlginç bir detay, bu ICO'nun Çin'in token satışlarını yasa dışı ilan etmesinden hemen önce tamamlanmış olmasıydı.2018'de TRON mainnet yayına alındı: TRON'un bağımsız bir blockchain olma yolundaki en kritik adım, 31 Mayıs 2018'de kendi ana ağının (mainnet) başarılı bir şekilde faaliyete geçmesiydi. Bu tarih, Tron mainnet tarihi olarak projenin takviminde önemli bir yer tutar. Bu geçiş, TRON'un teknolojik mimarisi ve konsensüs mekanizması üzerinde tam kontrol sağlamasına olanak tanıdı.BitTorrent’in satın alınması ile Web3 medya vizyonu güçlendi: TRON'un dijital içerik ve merkeziyetsiz medya alanındaki iddialarını pekiştiren büyük bir hamle, 2018 yılında popüler P2P dosya paylaşım devi BitTorrent'in satın alınmasıydı. Bu satın alma, Justin Sun tarafından yaklaşık 140 milyon dolar karşılığında gerçekleştirildi. BitTorrent tron ilişkisi, TRON'un BitTorrent'in geniş kullanıcı kitlesini ve eşler arası teknoloji altyapısını kullanarak merkeziyetsiz içerik dağıtımını hızlandırma ve Web3 medya vizyonunu güçlendirme stratejisine dayanıyordu. BitTorrent daha sonra Rainberry olarak yeniden adlandırılmıştır. BitTorrent token (BTT) de bu ekosistemin bir parçası haline geldi.TRON Virtual Machine (TVM) ile dApp geliştiricilere destek sağlandı: TRON'un geliştiricilere yönelik sunduğu önemli araçlardan biri 2019'da start verilen TRON Sanal Makinesi (TVM) oldu. TVM, akıllı sözleşmelerin ve merkeziyetsiz uygulamaların (dApp'ler) TRON ağında çalıştırılması için tasarlandı. Ayrıca Turing-complete (hesaplama açısından evrensel) bir yürütme ortamı. TVM'nin öne çıkan bir özelliği, Ethereum Sanal Makinesi (EVM) ile uyumlu olması. Bu uyumluluk, Ethereum ekosistemindeki geliştiricilerin Solidity gibi bildikleri programlama dillerini kullanarak yazdıkları mevcut akıllı sözleşmeleri ve dApp'leri TRON ağına kolayca taşımasına olanak tanıyor. TVM, işlemler için Ethereum'daki gas ücreti yerine Bant Genişliği (Bandwidth) ve Enerji (Energy) sistemini kullanır. Bu model, akıllı sözleşme etkileşimlerini ve işlem maliyetlerini önemli ölçüde düşürür, hatta ücretsiz hale getirebilir. Düşük giriş bariyeri ve maliyetler, geliştiricilerin Tron dapp platformu üzerinde yenilikçi ve karmaşık uygulamalar oluşturmasını teşvik eder.USDD stablecoin’in piyasaya sürülmesi ve DeFi alanındaki genişleme: TRON'un merkeziyetsiz finans (DeFi) alanındaki stratejisinin merkezine oturan adımlardan biri, Mayıs 2022'de USDD'nin (Decentralized USD) piyasaya sürülmesi oldu. USDD, TRON DAO Reserve tarafından çeşitli üst düzey blockchain kurumlarıyla ortaklaşa başlatılan ve fazladan teminatlı olmasıyla dikkat çeken merkeziyetsiz bir stablecoin'dir. ABD dolarına 1:1 oranında sabitli kalmayı hedefler. USDD, BTC, TRX, USDT gibi birden fazla kripto para biriminden oluşan bir sepetle destekleniyor. Minimum teminat oranı %120 olarak belirlenmiş olsa da, pratik olarak bu oran genellikle çok daha yüksek (örneğin, bir raporda %204,5 olarak belirtilmişti). USDD'nin istikrarı, TRON DAO Reserve tarafından belirlenen para politikaları (faiz oranları, açık piyasa işlemleri) ve Peg Stability Module (PSM) gibi mekanizmalarla korunur. PSM, kullanıcıların USDD ile USDT, USDC gibi diğer kabul edilen stablecoin'ler arasında 1:1 oranında slippage (fiyat kayması) olmadan hızlı takas yapmasını sağlar. USDD, başlangıçta TRON, Ethereum ve BNB Chain olmak üzere üç blockchainde aynı anda başlatıldı. Daha sonra Avalanche, Fantom, Polygon, Arbitrum, Aptos, Aurora ve Optimism dahil yedi ek zincire destek verecek şekilde genişledi. USDD'nin başarısı ve benimsenmesi, TRON'u DeFi projeleri (JustSwap, JustLend gibi DEX ve lending platformları) ve stablecoin işlemleri için önemli bir merkez haline getirdi. Ocak 2025 itibariyle Bittorrent de USDD'yi destekliyor. Bahsettiğimiz tüm bu kilometre taşları, TRON'un sadece bir içerik paylaşım platformu olmaktan çıkmasını sağladı. Böylece, TRON ekosistemi genişledi, teknolojik altyapısını güçlendi ve DeFi gibi yeni alanlara yayılan çok yönlü bir blockchain haline geldi. Peki, TRON'un değerini tam olarak ne sağlıyor?TRON Neden Değerli?TRON platformunun blockchain dünyasındaki değeri, sunduğu teknik avantajlar, kullanım alanları ve güçlü ekosistem bileşenlerinden kaynaklanıyor. TRX coin ne işe yarar sorusunun detaylı cevapları, TRON'un neden kullanıcılar, geliştiriciler ve yatırımcılar için cazip olabileceğini açıklıyor. TRX tokeni, ağdaki temel işlevlerin yanı sıra, pasif gelir elde etme, ağ yönetişimine katılma ve kaynaklara erişim gibi fırsatlar sunuyor. İşte TRON'u değerli kılan temel faktörler:Hızlı ve düşük ücretli transfer altyapısıTRON'un en çok bilinen ve takdir edilen özelliklerinden biri, işlem hızının yüksekliği ve işlem ücretlerinin olağanüstü düşüklüğü. Birçok blockchainde işlem maliyetleri ağ yoğunluğuna bağlı olarak artarken, TRON'un Bandwidth ve Energy sistemi sayesinde standart işlemler genellikle ücretsiz gerçekleşiyor. Her kullanıcı günlük belirli bir miktarda (örneğin 600 Bandwidth veya 5000 Energy) ücretsiz kaynak hakkına sahip. Bu limitler aşıldığında veya daha fazla kaynağa ihtiyaç duyulduğunda, TRX stake ederek veya çok küçük miktarda TRX ödeyerek gerekli kaynaklar temin edilmekte. Bu model ile TRX transfer ücretleri diğer birçok popüler blockchaine kıyasla göz ardı edilebilir seviyelere iniyor (bazı durumlarda 0,000005 dolar kadar düşük). Bu özellik, özellikle stablecoin transferleri ve sık dApp etkileşimleri için TRON'u son derece çekici hale getiriyordApp ve NFT uygulamaları için yüksek TPS (saniye başına 2.000’in üzerinde işlem)Ölçeklenebilirlik, günümüz blockchainlerinin karşılaştığı en büyük zorluklardan biri. TRON, Delegated Proof of Stake (DPoS) konsensüs mekanizması ve optimize edilmiş mimarisi sayesinde saniyede 2.000'den fazla işlemi (TPS) gerçekleştirebilme kapasitesi sunuyor. Bu yüksek işlem hacmi, TRON'u oyun, sosyal medya, finansal hizmetler (DeFi) ve non fungible tokenler (NFT) gibi yüksek hacimli etkileşim gerektiren merkeziyetsiz uygulamalar için uygun bir platform yapıyor. TVM'nin etkinliği, akıllı sözleşmelerin hızlı ve güvenilir bir şekilde yürütülmesini sağlayarak dApp'lerin ölçeklenebilir büyümesini destekliyor. TRON, TRC-721 ve TRC-1155 gibi NFT standartlarını da destekliyor. TRON ve Ethereum ağlarının 90 günlük TPS'ini karşılaştıran grafik. Kaynak: Chainspect TRON ağı üzerinden USDT transferleri yaygın olarak kullanılıyorTRON'un hız ve düşük maliyet avantajları, onu stablecoin transferleri için küresel bir merkez haline getirdi. Piyasadaki en büyük stablecoin olan USDT (Tether), TRC-20 standardını kullanarak TRON ağında da (USDT-TRON) ihraç edilmekte ve yaygın olarak kullanılmakta. USDT Tron ağı üzerinden yapılan transferler, sunduğu maliyet etkinliği ve hız nedeniyle hem bireysel kullanıcılar hem de borsalar arasında popüler bir tercih haline geldi. TRON, stablecoin'lerin toplam piyasa değerinin yaklaşık %35'ini barındırarak bu alanda Ethereum'dan sonra ikinci sırada geliyor.Stake ve yönetişim özellikleri (Super Representative sistemi)TRON, ağ güvenliğini, konsensüsü ve yönetişimini Delegated Proof of Stake (DPoS) mekanizması üzerine kurdu. Bu sistemde 27 Super Representative (SR), blokları üretmek ve işlemleri onaylamakla görevli. SR adayı olmak isteyen herhangi bir hesap, 9.999 TRX yakarak başvurusunu gerçekleştiriyor. Kullanıcılar, TRX tokenlerini stake ederek (dondurarak) TRON Power (TP) adı verilen oy hakları kazanıyorlar. Stake edilen her 1 TRX, 1 TP'ye eşit oluyor. Bu TP ile kullanıcılar SR adaylarına veya mevcut SR'lara oy verbiliyorlar. En çok oyu alan 27 aday, her 6 saatte bir SR olarak seçiliyor. SR'lar, ürettikleri her blok için (her 3 saniyede bir blok üretilir) ve oylama havuzundan ödüller kazanıyorlar. Örneğin, blok üreten SR blok başına 16 TRX, SR'lar ve SR Ortakları (28-127. sıradaki adaylar) ise toplam oylarına oranla blok başına paylaşılan 160 TRX oylama ödülü alırlar. TRX staking nedir diye sorulduğunda, bu sistem aracılığıyla TRX dondurarak ağın güvenliğine ve işleyişine katkıda bulunmak, oy hakkı kazanmak ve ödüllerden pay almak kastedilir. Trx super representative sistemi ise bu DPoS modelinin temel aktörlerini, yani ağ doğrulayıcılarını ve adaylarını ifade eder. SR'lar aynı zamanda TRON komitesini oluşturur ve ağın dinamik parametrelerini (örneğin, ücretler, ödül oranları, TVM güncellemeleri) değiştirmek için sunulan tekliflere oy verme yetkisine sahiptir. Bir teklifin geçmesi için 27 SR'dan en az 19'unun oyu gerekir. Bu yönetişim modeli, TRON'un merkeziyetsiz ve topluluk odaklı bir yapıda yönetilmesini sağlar. TRX stake etmek ayrıca dApp'lerle etkileşim veya akıllı sözleşme yürütme için gereken Energy kaynağını elde etmenin bir yolu.Geniş kullanıcı tabanı ve yüksek işlem hacmiTRON, küresel çapta benimsenme oranı yüksek bir platform. Ağdaki hesap sayısı 180 milyonu aşmış halde. Düşük ücretler, yüksek hız ve stablecoin desteği gibi özellikler, bu geniş kullanıcı tabanının ağ üzerinde aktif kalmasını ve sürekli yeni kullanıcıların katılmasını teşvik etti. Bu yüksek ağ aktivitesi, TRX token fiyatı ve toplam piyasa değeri üzerinde doğrudan etkili. TRX, genellikle piyasa değerine göre en büyük kripto paralar arasında, ilk 20 içinde yer alıyor. TRX arzı ve dolaşımı da piyasa değerinin ve likiditenin belirlenmesinde önemli bir faktör. TRX'in lansmanından bu yana fiyatı ICO sırasında toplam arzın %65.7'si (özel ve halka açık satışlar) dağıtıldı, %34.3'ü ise Vakıf ve ekibe ayrıldı. SR ödülleri, yıllık yaklaşık 504.576.000 TRX'lik bir enflasyona neden olmakta. TRON’un Kurucusu Kim?TRON projesinin arkasındaki en bilinen ve etkili isim, Çinli girişimci Justin Sun'dır. Dolayısıyla, TRX coin kurucusu kim diye soranlar için cevap net: Justin Sun. Sun'ın tam adı Sun Yuchen'dir. Kripto para sektöründe hem projesinin başarısıyla hem de kendine özgü pazarlama stili ve zaman zaman karıştığı tartışmalarla tanınır. Justin Sun'ın profiline ve kariyerine daha yakından bakalım:Kripto dünyasına girmeden önce de teknoloji ve finans alanlarında deneyim sahibiydi. 2013 yılında önde gelen kripto şirketi Ripple Labs'in Çin Baş Temsilcisi olarak görev yaptı. Girişimcilik yeteneği erkenden fark edildi ve 2017 ile 2018 yıllarında Forbes'un Asya'daki "30 Yaş Altı 30" listesine iki kez dahil edildi. Akademik geçmişinde, Amerika Birleşik Devletleri'nde Pennsylvania Üniversitesi'nde siyasi ekonomi alanında yüksek lisans eğitimi yer almakta. Ayrıca Jack Ma'nın Hupan Üniversitesi'nden mezun olduğu bilinmekte.TRON Vakfı'nı 2017'de kurduktan sonra, TRON ekosistemini ve stratejik konumunu güçlendirmek için agresif adımlar attı. Bu adımların başında 2018'de BitTorrent'i 140 milyon dolara satın alması geliyor. Ayrıca, 2019'da diğer ortaklarla birlikte Poloniex kripto para borsasına yaptığı yatırım da ekosistemini genişletme çabasının bir parçası idi.Justin Sun, projelerini duyurma ve dikkat çekme konusunda son derece yetenekli bir PR ustası olarak görülüyor. Alışılmadık ve bazen provokatif olarak algılanan pazarlama stratejileriyle TRON'u ve kendi ismini sürekli gündemde tuttu. Örneğin, 2019'da Warren Buffett ile akşam yemeği için rekor bir meblağ ödemesi (4.5 milyon dolar) ve ardından yemeği iptal etmesi, ya da bir sanat eserini satın alıp eserin parçası olan muzu yemesi gibi olaylarla dikkat çekti. Aralık 2021'de Grenada tarafından Dünya Ticaret Örgütü Daimi Temsilcisi olarak atanması da uluslararası profilini olumlu etkiledi. Tron'un kurucusu Justin Sun, Hong Kong'da düzenlenen bir basın toplantısı sırasında Comedian adlı sanat eserinin bir parçasını oluşturan muzu yiyor. Kaynak: Bloomberg Ancak, Justin Sun'ın kariyeri bazı ciddi tartışmalar ve hukuki sorunlarla da gölgelendi. Projenin teknik dokümanı olan whitepaper'ın, özellikle IPFS ve Filecoin gibi başka projelerin dokümanlarından geniş kısımlar içerdiği ve intihal yapıldığı iddiaları, projenin başlangıçtaki güvenilirliğini sarstı. ICO sonrası yaşanan ve TRX tokenlerinin değerinde sert düşüşe yol açan büyük satışlar, piyasa manipülasyonu yapıldığı şüphelerini doğurdu. TRON ekibi ile bağımsız geliştiriciler arasında ağın şeffaflığı ve merkeziyetçilik derecesi konusunda yaşanan sürtüşmeler de projenin merkeziyetsizlik iddiasını sorgulattı.En önemli yasal zorluk ise, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) tarafından Justin Sun ve kontrolündeki şirketlere karşı 2023 yılında açılan dava oldu. SEC, Sun'ı ve şirketlerini, TRX ve BitTorrent (BTT) tokenlerini kayıtsız menkul kıymet olarak satmak ve TRX'in fiyatını manipüle etmek için "wash trading" (yapay işlem hacmi yaratma) yapmakla suçluyor. Bu dava, Justin Sun'ın ve TRON'un itibarı üzerinde büyük bir baskı oluşturmakta.Tüm bu tartışmalar ve zorluklara rağmen Justin Sun'ın kripto endüstrisindeki etkisi ve TRON'un piyasadaki önemli konumu devam ediyor. TRON, piyasa değerine göre en büyük blockchainlerden biri olmayı sürdürmekte ve Sun, Web3 ve DeFi alanındaki gelişmelerde aktif rol oynamakta. TRON, teknik özellikleriyle (yüksek hız, düşük ücret, yüksek TPS, DPoS) öne çıkmakta ve Tron dapp platformu olarak geliştiriciler için cazip olmaya devam ediyor. Justin Sun'ın geleceğe yönelik planları arasında, ekosistemi genişletmek, stablecoin işlemleri için sıfır ücret gibi yenilikler getirmek ve TRON'u Ethereum Virtual Machine (EVM) ile uyumlu diğer zincirlere taşımak yer alıyor.Sıkça Sorulan Sorular (SSS)Aşağıda, köklü altcoin TRX’in arkasındaki TRON hakkında sıkça sorulan sorulara verilen yanıtları görebilirsiniz:TRX nedir, hangi amaçla kullanılır? TRX, TRON ağının yerel kripto parasının ismidir. TRX token, ağdaki işlemlerin ücreti olarak kullanılır; ayrıca dApp’lerde değer transferi yapmak, staking ile yönetişim oylamalarına katılmak ve ağ kaynakları (bant genişliği vs.) için harcanır. Yani TRX, TRON ekosisteminde “yakıt” görevi görür.TRON ağı nasıl çalışır? TRON, bir Delegated Proof of Stake (DPoS) blockchainidir. Toplam 27 “Süper Temsilci” düğümü blokları oluşturur ve işlemleri onaylar. Her blok yaklaşık 3 saniyede üretilir. Kullanıcılar TRX’lerini kilitleyerek “Tron Power” kazanır; bu sayede hangi temsilcilerin blok üreteceğini seçme hakkı elde eder. Bu mekanizma, ağın hızlı ve düşük maliyetli olmasını sağlar.TRX hangi borsalarda var? TRX, dünyanın önde gelen kripto para borsalarının çoğunda listelenmiştir. Örneğin Binance, OKX, Huobi, KuCoin, Kraken ve Bittrex gibi büyük platformlarda TRX alım-satımı yapılmaktadır. Ayrıca Türkiye’de Paribu, BTCTurk gibi yerel borsalarda da TRX işlem çiftleri bulunabilir.Justin Sun kimdir? Justin Sun, TRON (TRX) kripto parasının kurucusudur. Çin doğumlu girişimci olan Sun, daha önce Ripple Labs’ta görev yapmış ve Jack Ma’nın kurduğu Hupan Girişimcilik Merkezi’nden mezun olmuştur. Sun, BitTorrent ve Poloniex gibi şirketleri satın alarak TRON ekosistemini genişletmiştir.TRX stake edilebilir mi? Evet, TRX stake edilebilir. TRX sahipleri tokenlerini “dondurarak” Tron Power (Tron Gücü) elde eder. Bu sayede oylama hakkı kazanır ve ağ yönetişiminde söz sahibi olabilir. Dondurulan TRX miktarı arttıkça kullanıcının oy gücü ve blok ödüllerine katılma imkanı artar.TRON ağı güvenilir mi? TRON beş yılı aşkın süredir çalışan büyük bir blockchaindir ve geniş bir kullanıcı kitlesine sahiptir. DPoS mekanizması sayesinde verimli blok üretimi ve işlem onayı sunar. Ancak her blockchainde olduğu gibi güvenlik riskleri bulunmaktadır; geçmişte TRON DAO bünyesinde regülasyonlar ve davalar gündeme gelmiştir. Genel olarak TRON, kripto para ekosisteminde köklü bir proje olarak kabul edilir, fakat yatırım yapmadan önce tüm riskleri değerlendirmek önemlidir. TRON ve içerik odaklı Web3 projeleri hakkında en güncel rehberler için JR Kripto içerik serimize göz atmayı unutmayın!
Trump’ın Ateşkes Duyurusu Kripto Piyasasını Canlandırdı: BTC ve Altcoinler Yükselişte
Orta Doğu’daki gerilimin ardından gelen sürpriz bir açıklama, kripto piyasalarında adeta bahar havası estirdi. Eski ABD Başkanı Donald Trump, İsrail ve İran arasında bir ateşkes sağlandığını duyurdu. Bu gelişme, hafta sonu yaşanan sert dalgalanmalardan sonra başta Ethereum (ETH), Solana (SOL) ve Cardano (ADA) olmak üzere birçok kripto para biriminde sert yükselişlere neden oldu.Trump, Truth Social adlı sosyal medya platformunda yaptığı açıklamada, “İran, resmen ateşkese başlayacak ve 12. saatte İsrail de ateşkese katılacak. 24. saatin sonunda ise 12 günlük savaşın resmen sona erdiği dünya tarafından ilan edilecek” ifadelerini kullandı. Her iki hükümetten resmi bir onay gelmemiş olsa da, piyasalar bu açıklamaya olumlu tepki verdi.ETH, SOL ve ADA yüzde 10’a yakın arttıKripto paralarda en dikkat çeken yükseliş Ethereum, Solana ve Cardano cephesinde yaşandı. ETH 2.400 doların üzerine tırmanırken, Solana 145 dolar seviyesine, ADA ise 0,59 dolara kadar yükseldi. Bu hareketler, son 24 saat içinde her bir varlık için yaklaşık yüzde 7’lik bir artış anlamına geliyor.Hafta başında yaşanan, geçtiğimiz gün bildirdiğimiz gibi yaklaşık 600 milyon dolarlık long pozisyon tasfiyesi sonrasında toparlanmaya çalışan piyasa, bu yeni haberle birlikte tekrar alıcılı bir yapıya büründü. XRP, BNB ve Dogecoin gibi diğer önde gelen altcoin’ler de yüzde 4 ila yüzde 6 arasında değer kazandı. Makro görünümde hafif rahatlama varBu yükseliş yalnızca kripto varlıklarla sınırlı kalmadı. Brent petrol yüzde 1,8 oranında gerilerken, ABD borsa vadeli işlemleri de pozitife döndü. Her ne kadar ateşkesin doğruluğu resmi makamlarca henüz teyit edilmemiş olsa da, yatırımcıların risk iştahı tekrar artmaya başladı.SignalPlus araştırma direktörü Augustine Fan, “Piyasanın kısa süre içinde normalleşeceğini ve son jeopolitik gelişmeleri geride bırakacağını düşünüyoruz. Ancak son dönemde artan Bitcoin alımları ve kurumsal şirketlerin BTC rezervi oluşturma eğilimleri, yeni bir düzeltmenin zeminini hazırlayabilir” dedi.Bitcoin 105.000 dolar etrafında güç topluyorÖte yandan, Bitcoin 105.000 dolar seviyelerinde konsolide olmaya devam ediyor. Son haftalardaki fiyat hareketi, BTC’nin makro belirsizlik ortamında bile dayanıklılığını koruduğunu gösteriyor. HashKey Eco Labs CEO’su Kay Lu, “Bitcoin’in 100.000 dolar seviyesinin üzerinde tutunabilmesi, bu varlığın artık olgunlaştığını ve geleneksel riskten kaçış sinyallerinden farklılaştığını gösteriyor” dedi. “Kurumsal girişler ve ETF taleplerinin yeniden ivme kazanması, Bitcoin’in uzun vadeli makro riskten korunma aracı olarak konumunu güçlendiriyor” ifadelerini kullandı.Ancak bazı analistlere göre, bu yükselişin ardından özellikle ETH gibi fazla değer kazanan token’larda kâr realizasyonu gelebilir. Piyasada kısa vadeli volatilitenin devam etmesi olası görülürken, yatırımcıların temkinli kalması gerektiği belirtiliyor.
Bonk (BONK) Nedir?
Bonk Coin, 2022'nin sonlarına doğru hayatımıza giren ve Solana ağı üzerinde çalışan bir meme coin olarak dikkat çekiyor. Yani klasik anlamda “ciddi” projelerden ziyade daha eğlenceli, topluluk odaklı ve sosyal medyada hızla yayılan meme coin'ler kategorisine giriyor. Solana ise kripto dünyasında, saniyede on binlerce işlem gerçekleştirebilmesi ve oldukça düşük işlem ücretleriyle tanınan bir blockchain ağı. Hızlı ve uygun maliyetli yapısıyla özellikle kullanıcı dostu projelerin tercih ettiği bir altyapı sunuyor. Bonk’u Dogecoin ya da Shiba Inu gibi popüler diğer meme coin’lerle kıyasladığımızda bazı benzer noktalar görmek mümkün; hepsi de internet kültüründen, topluluk gücünden ve bol miktarda mizah içeriğinden besleniyor.Şu sıralar Bonk’un fiyatı 0.000020 dolar civarlarında seyrediyor. Evet, kulağa pek büyük bir rakam gibi gelmeyebilir ama kripto dünyasında sıfırların pek de önemi yok—önemli olan potansiyel ve arkasındaki topluluk. Nitekim Bonk da tam bu noktada öne çıkıyor: hızla büyüyen, katılımcı ruhu yüksek bir topluluğun parçası olarak, özellikle Solana ekosisteminde ses getirmeye başladı. Bu kapsamlı rehberde, özellikle “bonk coin nedir?”, “bonk token ne zaman çıktı?” ve “bonk coin kim kurdu?” gibi sorulara yanıt vereceğiz.Bonk’un Tanımı ve Ortaya ÇıkışıKripto dünyasında her geçen gün yeni bir coin karşımıza çıkıyor ama bazıları sadece bir “token” olmanın ötesine geçip topluluğun gönlünde taht kurmayı başarıyor. Bonk da tam olarak bu tarz bir proje. Peki BONK nedir? 2022 yılının sonlarına doğru Solana blockchaininde üzerinde doğan Bonk (BONK), aslında ilk bakışta eğlenceli bir köpek maskotuna sahip klasik bir meme coin gibi görünüyor. Ama işin içine biraz daha girince, arkasında dikkat çeken bir hikâyeye olduğunu fark ediyorsunuz. Bonk, Solana ağındaki ilk köpek temalı meme coin olma unvanını taşıyor. Kimi zaman Solana meme coin aramalarıyla da gündeme geliyor. Dolayısıyla “Bonk Solana nedir” sorularıyla da biliniyor. Evet, Dogecoin ya da Shiba Inu gibi diğer popüler meme coin’lere benzer şekilde ortaya çıkmış olabilir ama Solana tabanlı olması bu coini hız ve düşük işlem maliyeti gibi bazı güzel avantajlar da kazandırmış durumda. Ayrıca projenin mottosu da oldukça sempatik: “Herkes için, herkes tarafından yapılmış bir coin.” Yani bu coin’in arkasında büyük yatırımcılar ya da dev şirketler yok. Tam tersine, doğrudan topluluğa hitap eden, kullanıcı odaklı bir yapısı var.Bonk’un doğum günü: 25 Aralık 2022Bonk’un resmi lansmanı 25 Aralık 2022’de gerçekleşti. Yani Noel günü BONK coin airdrop ile sahneye çıktı. Bu etkinlik sırasında toplam arzın tam yarısı (evet, yanlış duymadınız, %50’si) Solana ekosistemindeki kullanıcılara ücretsiz olarak dağıtıldı. Bu kullanıcılar arasında NFT koleksiyoncuları, DeFi geliştiricileri, sanatçılar ve bireysel yatırımcılar gibi birbirinden farklı birçok grup vardı. Yani coin, daha en başından kapsayıcı bir ruhla yola çıktı. BONK airdrop'una yönelik resmi açıklama. Kaynak: Bonk_inu/X Aslında Bonk’un çıkış zamanlaması da manidar: FTX’in Kasım 2022’de yaşadığı büyük çöküşün hemen ardından geldi. Solana ekosistemi bu krizden ciddi şekilde etkilenmişti ve insanlar güven arayışına girmişti. Zira borsa çöküşünün ardından 25 yıllık hapis cezasına çarptırılan FTX eski CEO’su Sam Bankman-Fried, Solana’nın en yüksek sesli savunucularından biriydi. Ayrıca FTX’in ticaret kolu olan Alameda Research, Solana Labs’ın ilk coin arzına (ICO) yatırım yapmıştı ve şirketin mali durumu hakkında soru işaretleri doğduğunda yaklaşık 1.2 milyar dolarlık SOL token’ına sahip olduğu biliniyordu. Bu durum, FTX skandalının ardından Solana ekosisteminden projelerin çıkabileceğine dair endişeleri artırdı. O sıralar Solana, yıllar sonra ilk kez tek haneli fiyat seviyelerine gerilemişti. İşte Bonk, tam da bu noktada sahneye çıkıp adeta bir moral kaynağı oldu. Kullanıcılara “Bu sistem sadece büyük oyuncuların değil, bizim de” mesajını vermeyi hedefledi. Merkeziyetsizliğe vurgu yapan yapısı sayesinde kısa sürede ilgi topladı. Bonk’un teknik belgelerine göz attığınızda, projenin herhangi bir VC (risk sermayesi) odaklı yapıya sahip olmadığını görüyorsunuz. Yani işin ucunda büyük yatırım fonları yok, ön satışla zenginleşen azınlıklar yok. Her şey “adil dağıtım” prensibiyle hazırlanmış. Proje tamamen toplulukla birlikte büyümeyi hedefliyor ve “herkesin coin’i” olma iddiasını buradan alıyor.Bu yönüyle Bonk, Dogecoin’in enerjisini Solana’nın teknolojik altyapısıyla birleştiriyor. Hatta bu yüzden kripto dünyasında sıkça “Solana’nın Dogecoin’i” olarak anılıyor. Fakat elbette burada teknik farklar devreye giriyor: Bonk, Solana’nın sunduğu yüksek işlem hızı ve düşük ücret avantajıyla, özellikle yeni nesil kullanıcıların dikkatini çekmeyi başarıyor.Bonk’un Tarihçesi: Önemli Dönüm NoktalarıBonk’un hikayesi, 2022’nin sonlarına doğru, başlıyor. 25 Aralık 2022 tarihinde gerçekleşen devasa bir airdrop’la birlikte toplam arzın yarısı, yani tam 50 trilyon BONK token, Solana topluluğuna dağıtıldı. Bu sadece sıradan bir dağıtım değil; adeta bir yılbaşı hediyesi gibiydi. NFT sanatçılarından geliştiricilere, yatırımcılardan projeye gönül veren aktif kullanıcılara kadar birçok kişiye BONK token ulaştı. Hal böyle olunca, Bonk kısa sürede radar altından çıkıp herkesin konuştuğu bir projeye dönüştü.2023 - Solana’nın göz bebeği haline geldi: 2023 yılına girerken Bonk için rüzgâr arkasına alınmıştı bir kere. Solana ekosistemi içinde hızlıca kabul gördü, hatta bazı NFT pazar yerleri (mesela OpenBook ve Orca) BONK ile ödeme kabul etmeye başladı. Kullanıcılar, SolFarm ve BonkStake gibi platformlarda NFT stake ettiklerinde ödül olarak BONK kazanabiliyorlardı. Solana cüzdanlarının yıldızları Phantom ve Solflare de Bonk’u destek listelerine aldılar. Bununla da kalmadı; Raydium ve BonkSwap gibi merkeziyetsiz borsalarda BONK işlem çiftleri açıldı. Tüm bu gelişmeler, Bonk coin kullanım alanları için genişleme anlamına geldi, insanların cüzdanlarında sırf “deneyeyim” diye tuttuğu bir meme coin olmaktan çıkardı.Mart 2023 - Bonk, cep telefonuna girdi: Yılın ilk çeyreğinde, Solana’nın “Saga” isimli akıllı telefonu sahneye çıktı ve Bonk burada da kendine yer buldu. Mart 2023’te yapılan kampanyayla, Saga telefon alanlara özel bir BONK airdrop’u düzenlendi. Yani hem Solana telefonuna sahip oldunuz, hem de üstüne BONK token kazandınız, daha ne olsun! Bu kampanya sayesinde Bonk daha geniş bir kitleye ulaştı ve sosyal medyada da epey ses getirdi.Büyük oyuncuların dikkatini çekti, borsa listelenmeleri geldi: Yükseliş yalnızca Bonk Solana entegrasyonu ile sınırlı kalmadı. 2023 boyunca birer birer büyük merkezi borsalar da Bonk’u listelemeye başladı. Aralık 2022’de başlayan bu listeleme dalgasında Coinbase, Binance gibi dev isimler başı çekerken, ilerleyen dönemde Kraken, KuCoin, OKX, Crypto.com ve Bybit gibi birçok platform da Bonk’u kullanıcılarının hizmetine sundu. Böylece BONK sadece Solana kullanıcılarının değil, global kripto yatırımcılarının da ulaşabileceği bir token haline geldi.2024 - Bonk artık her yerde: 2024 yılına geldiğimizde, Bonk için işler iyice rayına oturmuştu. Solana ekosisteminin adeta en popüler memecoin’i haline gelen Bonk, sayısız entegrasyonla daha da güçlendi. CoinDesk’in verilerine göre, Bonk’u tutan cüzdan sayısı 750.000’i aşmış, 150’den fazla entegrasyon yapılmıştı bile. Bu süreçte Bonk DAO da boş durmadı; arzı azaltmak amacıyla trilyonlarca token’ı yakma kararı aldılar. Bu deflasyonist hamle, hem topluluğun desteğini aldı hem de uzun vadede projenin sürdürülebilirliğine katkı sağladı. Bonk artık sadece bir “şaka” coin değil; staking’den NFT ödemelerine kadar pek çok alanda kullanılan ciddi bir varlık haline gelmişti. Ayrıca Bonk’un wrapped versiyonlarının Ethereum ve Binance Smart Chain dahil olmak üzere toplam 9 farklı blockchain ağıyla uyumlu hale geldiğini belirtmekte fayda var. Yani Solana ile sınırlı kalmayıp, çapraz zincir destekle küresel anlamda erişilebilir bir memecoin konumuna gelmiş durumda. BONK'un entegrasyonlarından bazıları. Kaynak: Bonkcoin.com Bonk’un yolculuğu, bir meme coin’in nasıl kısa sürede kitlesel ilgi görebileceğini gösteren güzel bir örnek. Lansman sonrası fiyat hareketleri de bir o kadar çarpıcıydı: CoinMarketCap’e göre, Ocak 2023’te BONK fiyatı %2000’in üzerinde bir artış yaşadı. Tabii ki bu yükseliş sonsuz sürmedi; fiyatlar bir noktada düzeltmeye gitti ve ilk yükselişin büyük kısmı geri verildi. Bu iniş çıkışlara rağmen, topluluk projeye olan inancını kaybetmedi ve 5 trilyon BONK token’ı yakarak daha dengeli bir piyasa ortamı oluşturmayı amaçladı. Nisan 2025 itibarıyla BONK, 0.000019 dolar seviyelerinde işlem görüyor. 20 Kasım 2024’teki 0.000059 dolarlık tüm zamanların en yüksek seviyesinin yüzde 67 kadar altında yer alıyor. Ancak 30 Aralık 2022’deki tüm zamanların en düşük seviyesinin yüzde 21 bin kadar üzerinde. BONK'un lansmanından bu yana fiyat hareketleri. Bonk Neden Değerli?Sonuç olarak BONK, Solana ekosisteminde kendine sağlam bir yer edinmiş durumda. Peki Bonk’u bu kadar özel kılan ne? İşte BONK’un değerini sağlamlaştıran birkaç madde:Tamamen topluluktan gücünü alan bir proje: Bonk, başından beri bireysel yatırımcılardan oluşan topluluk odaklı bir yapıya sahip. Ne dev yatırımcılar var arkasında, ne de kurumsal ellere token ayrılmış. Geliştirici ekip tamamen anonim, ama bir o kadar da aktif. Her şey açık kaynaklı; kodundan belgelerine kadar şeffaflık ön planda. Karar alma süreçleri ise Bonk DAO üzerinden yürüyor. Yani elinde BONK tutan herkes, proje yönetişimine katkı sunabiliyor. Bu da onu sıradan bir memecoin olmaktan çıkarıyor. İlk çıkışta toplam arzın yarısı – tam 50 trilyon BONK – airdrop’la topluluğa dağıtıldı. Hal böyle olunca, proje baştan itibaren “eşit paylaşım” mottosuyla yola çıkmış oldu.Solana ekosisteminin ilk ve en büyük meme coin’i: Bonk, Solana ağında doğan ilk köpek temalı coin ve kısa sürede devasa bir kitleye ulaştı. Solana’nın zaten “ışık hızında” çalışan yapısı sayesinde BONK transferleri anında gerçekleşiyor ve neredeyse yok denecek kadar az ücretle işliyor. Bu da Bonk’un hem kullanım kolaylığı hem de erişilebilirlik açısından avantajlı konuma gelmesini sağlıyor. Bonk sadece bir şaka değil, kullanımı da bol: BONK deyip geçmemek lazım. NFT projelerinde ödeme aracı olarak kabul ediliyor; bazı oyunlarda stake edilebiliyor, DeFi platformlarında işlem görüyor. Mesela Orca ve OpenBook gibi platformlarda BONK kullanabiliyorsunuz. Oyuncular ödül kazanmak için BONK stake etme çabasını gerçekleştiriyor. Bu stake işlemi BonkSwap gibi platformlarda gerçekleşiyor. Ayrıca NFT meraklıları koleksiyonlarını alıp satarken BONK’tan faydalanıyor. Yani sadece “komik köpekli bir coin” değil; gerçekten kullanım alanı olan, ekosisteme değer katan bir proje. BONK NFT projeleri ve oyun projelerini aşağıdaki şekilde görebilirsiniz: Airdrop stratejisiyle yaygınlaşan sahiplik: Bonk’un piyasaya çıkışıyla birlikte yapılan büyük airdrop, ciddi anlamda ses getirdi. 400 binden fazla cüzdana ücretsiz dağıtılan tokenler, zamanla 750 bin farklı cüzdana kadar ulaştı. Topluluğun aktifliği sosyal medyada da gözle görülüyor; meme’ler, esprili paylaşımlar ve Bonk’a özel etkinliklerle kültürü sürekli canlı tutuluyor. Bu da projeyi teknik yönünden ziyade topluluk ruhuyla öne çıkarıyor. BONK token ekonomisi. Kaynak: Bybit Tam anlamıyla merkeziyetsiz kripto projeleri arasında: Bonk’un en dikkat çeken yönlerinden biri de arkasında görünür bir güç olmaması. Her şey topluluğa açık, geliştirici ekip anonim ama güven veren bir işleyiş söz konusu. Bonk DAO’nun kontrolündeki fonlar, doğrudan topluluk yararına kullanılıyor; ister likiditeye destek olsun, ister yeni projelere kaynak. Böylece Bonk coin ne işe yarar sorularının cevabı da gelmiş oluyor. Topluluk tarafından sürdürülen Bonk, kullandığı yapısı itibariyle geleneksel kripto projelerinden farklı bir imaj sunuyor. Arzının büyük kısmının halka açık dağıtılması ve şeffaf yönetimi, yeni katılanlara güven verebiliyor. Bununla birlikte her meme coin gibi Bonk da yatırımcılar için yüksek risk içeren spekülatif bir varlık. Meme coin’lerin birçoğu sosyal medya etkisiyle hızla değerlenip aynı hızla düşebildiğinden, yatırım yapmadan önce dikkatli bir araştırma yapmak gerekir.Bonk’un Kurucusu Kim?Solana ağı üzerinde doğmuş bu eğlenceli ve topluluk coinleri arasında yer alan kripto, hem arkasındaki isimlerin bilinmemesiyle hem de merkeziyetsiz yapısıyla dikkat çekiyor. Peki kim bu Bonk’u ortaya atanlar? Gerçekten tamamen topluluk işi mi? Gelin bu gizemli başlangıcın perde arkasına birlikte bakalım. Bonk’un arkasındaki ekip, tıpkı birçok meme coin’de olduğu gibi, tam anlamıyla anonim. Yani ortada ne bir isim var, ne de tanıdık bir yüz. Projeyi kimin başlattığı net değil, geliştirici ekip kendini ön plana atmamış. Aslında bu tarz gizemli başlangıçlar, meme coin evreninde artık alışıldık bir durum. Yine de bazı söylentilere göre, Solana ekosisteminde daha önce adını duyduğumuz bazı projelerin Bonk’un arkasında olabileceği konuşuluyor. Ama tabii ki bunlar sadece spekülasyon; ortada ne bir resmi açıklama var ne de doğrulanmış bir şirket ismi.Topluluk ruhu öndeBonk, bir “topluluk işi” olarak hayat bulmuş. Solana geliştirici camiası içinden çıkmış, merkezi finans desteğinden uzak, adil dağıtım ilkesine bağlı kalarak ortaya konmuş bir proje. İlk günden bu yana yönü, topluluğun katkılarıyla çizildi. Hatta projenin whitepaper’ında, klasik “VC token”lara karşı adil ve katılımcı bir alternatif sunma amacı açıkça dile getirilmiş. Yani “bir avuç yatırımcı kazanmasın, herkes faydalansın” felsefesiyle yola çıkılmış. Bonk’un en dikkat çeken yanlarından biri de bu: Proje sürecinde hiçbir özel yatırımcıya, hiçbir kurumsal oyuncuya özel bir pay ayrılmadı. Airdrop’larla ve tamamen topluluğun içinden çıkan şeffaf dağıtım mekanizmalarıyla ilerledi her şey. Yani perde arkasında dönen gizli fonlamalar, özel satışlar yok. Blokzincir üzerinde tüm aşamalar adım adım izlenebilir. Bu yönüyle, Bonk birçoklarına göre merkeziyetsizliğin hakkını veren örnek projelerden biri.Bonk’un geliştirici süreci tamamen açık kaynaklı. Yani isteyen herkes kodları inceleyebilir, katkıda bulunabilir. Ayrıca token arzının %15’i Bonk DAO’ya (topluluk hazinesi) ayrılmış durumda. Bu ne demek? Karar alma süreçleri topluluk üyelerine açık; herkes öneri sunabilir, oy kullanabilir. DAO üzerinden ayrılan bu bütçe de likiditeye katkı sağlamak, topluluk projelerine destek olmak gibi çeşitli amaçlarla kullanılıyor. Yani kararlar yukarıdan inmiyor, tabandan geliyor.Bonk topluluğu genellikle online ortamda; sosyal medya, Discord gibi platformlarda buluşuyor. Kimse gizemli ofislerde kararlar almıyor, her şey açık açık tartışılıyor. Gelişim süreci tamamen bu topluluk iletişimi sayesinde şekilleniyor ve ilerliyor. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)Aşağıda, Solana’nın Dogecoin’i olan BONK hakkında sıkça sorulan sorular ve cevaplarını derledik.Bonk Coin nedir, nasıl çalışır?: Bonk, Solana blockchaini üzerinde çalışan bir köpek temalı meme coindir. Dogecoin ve Shiba Inu gibi meme coinlerden esinlenmiştir ancak daha hızlı ve düşük ücretli bir ağ kullanır. Topluluk tarafından yönetilen Bonk, ilk olarak büyük bir airdrop ile dağıtıldı ve işlemleri basit token transferi ile işler. Merkezi bir yönetici yoktur; işlemler Solana’nın proof-of-history mekanizması ile hızlıca onaylanır.Bonk ne zaman çıktı ve kim tarafından başlatıldı?: Bonk token, 25 Aralık 2022’de resmi olarak piyasaya sürüldü. Lansmanı sırasında Solana topluluğuna ücretsiz bir airdrop yapılarak tokenler dağıtıldı. Proje anonim bir ekip tarafından başlatıldı ve temel amacı, FTX borsasının çöküşü sonrası Solana kullanıcılarını motive etmekti. BONK token arzı ve dağılımı nasıldır?: BONK token’in toplam arzı yaklaşık 100 trilyon (yaklaşık 88,9 trilyon dolaşımda) olarak belirlenmiştir. Lansmanda toplam arzın %50’si (yaklaşık 50 trilyon) airdrop ile topluluk üyelerine dağıtılmıştır. Geri kalan tokenlerin bir kısmı Bonk DAO hazinesine, likidite havuzlarına ve topluluk fonlarına ayrılmıştır. Bu yüksek arz yapısı, bonk coin fiyatı için birim bazda çok düşük olmasına katkı sağlar.Bonk coin yatırım için uygun mu?: Bonk, yüksek risk içeren spekülatif bir meme coindir. Piyasa volatilitesi yüksektir ve fiyatı büyük dalgalanmalar yaşayabilir. Yeni kripto yatırımcıları için dikkatli olunması önerilir. Genel tavsiye, Bonk’u eğlence amaçlı veya kısa vadeli yüksek riskli bir yatırım olarak görmek yönündedir; uzun vadeli bir değer saklama aracı olarak değerlendirmek risklidir. Memecoin’ler güçlü topluluklar tarafından desteklense de genellikle dalgalı hareket eder.Bonk nereden alınır ve nasıl saklanır?: BONK tokenleri Coinbase, Binance, Kraken, KuCoin, Bybit ve OKX gibi büyük merkezi kripto borsalarından alınabilir. Ayrıca Solana ağındaki Raydium, Orca veya BonkSwap gibi DEX’lerde de işlem çiftleri bulunmaktadır. Bonk tokenleri, Phantom, Solflare veya Exodus gibi Solana uyumlu cüzdanlarda saklanabilir. Güvenli depolama için Ledger gibi donanım cüzdanları da kullanılabilir.Bonk Solana ağı dışında da kullanılabilir mi?: Bonk’un asıl kullanım alanı Solana ağıdır, ancak Ethereum ve Binance Smart Chain gibi diğer zincirlerde de sarmalanmış (wrapped) versiyonları bulunmaktadır. Yani Bonk tokeni ERC-20 veya BEP-20 formunda farklı ağlarda da alınıp satılabilir. Ancak doğrudan Bonk transferleri sadece Solana ağı üzerinde gerçekleşir. Wrapped versiyonlar, Bonk’un diğer zincirlerde de likidite ve işlem görmesini sağlar. Bonk ve Solana üzerindeki diğer meme coin projelerini keşfetmek için JR Kripto Rehber serimizi takip edin!
Kriptoya Güven Taze: Kurumsallar 10 Haftadır Bitcoin ve Altcoin Alıyor
Kripto yatırım ürünleri, küresel piyasaların jeopolitik gerilimlerle çalkalandığı bir dönemde bile yatırımcı ilgisini çekmeye devam ediyor. Varlık yönetim firması CoinShares’in 20 Haziran 2025 tarihli verilerine göre, kripto para yatırım ürünlerine geçtiğimiz hafta toplam 1,24 milyar dolarlık net giriş gerçekleşti. Bu veriler, net girişlerin üst üste onuncu haftaya taşındığını gösteriyor. Böylece yıl başından bu yana toplam net giriş miktarı 15,1 milyar dolara ulaşarak rekor seviyeye yükseldi.Bitcoin ve Ethereum güçlü ilgi görüyorHaftalık girişlerin büyük kısmını yine lider kripto paralar oluşturdu. Bitcoin’e dayalı ürünler 1,1 milyar dolarlık yeni yatırım çekerek en çok tercih edilen varlık oldu. Ethereum ise 123,8 milyon dolarlık haftalık girişle dikkat çekti. Ethereum’daki bu akım, dokuz haftadır kesintisiz süren giriş serisinin devam ettiğini ve toplamda 2,2 milyar dolara ulaştığını gösteriyor.İlginç bir şekilde, Short Bitcoin (BTC fiyatına karşı pozisyon alan) ürünlerinden 1,4 milyon dolarlık çıkış yaşandı. Bu da yatırımcıların fiyat düzeltmelerine rağmen uzun vadede Bitcoin’e güven duyduğunu ve düşüşleri alım fırsatı olarak değerlendirdiğini işaret ediyor.Altcoin'lere yönelik ılımlı ilgiAltcoin cephesinde ise daha mütevazı girişler görüldü. Solana haftayı 2,8 milyon dolarlık girişle tamamlarken, XRP’ye 2,7 milyon dolar aktı. Sui ağına dayalı ürünler 0,5 milyon dolarlık hafif bir çıkış yaşarken; Cardano, Chainlink ve Litecoin gibi altcoin’lerde ise küçük çaplı girişler kaydedildi:Solana: +2,8 milyon dolarXRP: +2,7 milyon dolarSui: -0,5 milyon dolarLitecoin: +0,2 milyon dolarCardano: +0,3 milyon dolarChainlink: +0,6 milyon dolarMulti-asset ürünler: -5,8 milyon dolar"Other" kategorisindekiler: +2,7 milyon dolar En büyük giriş ABD’den, iShares öndeBölgesel olarak bakıldığında ABD, 1,25 milyar dolarlık haftalık girişle tüm piyasaya yön verdi. Kanada (20,9 milyon dolar ) ve Almanya (10,9 milyon dolar ) da giriş yaşayan ülkeler arasında yer aldı. Buna karşın Hong Kong’dan 32,6 milyon dolar, İsviçre’den ise 7,7 milyon dolar çıkış yaşandı. Bu durum, jeopolitik risklerin bazı bölgelerde yatırımcıları temkinli davranmaya ittiğini gösteriyor.Fon sağlayıcıları arasında BlackRock’un iShares ETF’leri, geçtiğimiz hafta 1,28 milyar dolarlık girişle başı çekti. Grayscale ise yalnızca 13 milyon dolarlık bir giriş kaydederken, Fidelity ve ARK Invest gibi bazı büyük oyuncular önemli çıkışlar yaşadı:iShares (BlackRock): +1,280 milyon dolarGrayscale: +13 milyon dolarFidelity: -62 milyon dolarARK 21Shares: -188 milyon dolarBitwise: +33 milyon dolarProShares: +71 milyon dolar21Shares AG: +1 milyon dolarCoinShares XBT Provider: -15 milyon dolar
Dogwifhat (WIF) Nedir?
Kripto dünyasında son yıllarda mizah öğeleriyle öne çıkan ve topluluk gücüne dayanan meme coin’ler ciddi bir popülarite kazandı. Dogecoin ve Shiba Inu gibi öncüllerin açtığı yolda, sayısız yeni proje yalnızca eğlence odaklı yapısıyla değil, arkasındaki sadık topluluklarla da dikkat çekiyor. Bu akımın en yeni ve en ilgi çekici temsilcilerinden biri ise Dogwifhat (kısaca WIF). WIF nedir sorusu, son dönemde kripto dünyasında sıkça gündeme geliyor.Solana blockchaini üzerinde geliştirilen WIF, üzerinde pembe örgü bir şapka takan bir Shiba Inu köpeği görseliyle tanınıyor. Tamamen şaka amacıyla ortaya çıkan bu token, teknolojik bir yenilik ya da özel bir kullanım alanı sunmasa da, kısa sürede dev bir topluluğun ilgisini çekmeyi başardı. Topluluk arasında “şapka hep kalacak” (“the hat stays on”) sloganıyla sembolleşen Dogwifhat, Aralık 2023’te anonim geliştiriciler tarafından piyasaya sürüldü. Web sitesinde de belirtildiği gibi, WIF kelimenin tam anlamıyla sadece “şapkalı bir köpekten” ibaret. Peki, bu kadar basit bir fikir nasıl oldu da Solana ekosisteminin en büyük meme coin’lerinden biri hâline geldi? İşte Dogwifhat hakkında bilmeniz gerekenler…WIF’in Tanımı ve Ortaya ÇıkışıMeme coin’lerin hızla büyüyen dünyasında Dogwifhat, hem görünümü hem de arkasındaki topluluk ruhuyla öne çıkan özgün bir proje olarak dikkat çekiyor. WIF’in tam olarak neyi temsil ettiğini ve nasıl ortaya çıktığını anlamak, bu coin’in neden bu kadar ilgi gördüğünü kavramak açısından önemli.Bu eğlenceli kripto para birimi, isminden de anlaşılacağı gibi “şapkalı bir köpek” temasını merkeze alıyor. Peki Dogwifhat coin nedir, nasıl bu kadar popüler hâle geldi? Görsel kimliğini, pembe örgü bere takmış bir Shiba Inu köpeğinin viral olmuş fotoğrafından alan Dogwifhat, tamamen mizah, internet kültürü ve topluluk eğlencesi ekseninde yaratılmış bir proje. Bu tarz bir yaklaşım elbette kripto dünyasına yabancı değil. Özellikle 2013 yılında ortaya çıkan Dogecoin (DOGE), ciddi olmayan ancak büyük bir topluluk gücüyle beslenen ilk örneklerden biri olarak bu akımın temelini atmıştı. DOGE’un büyük ilgi görmesi, mizahi yönü ağır basan token’lara kapı araladı ve zamanla Shiba Inu (SHIB) gibi projeler doğdu. SHIB, DOGE’dan farklı olarak kendi Layer 2 ağı ve merkeziyetsiz borsası gibi özellikler geliştirerek daha teknolojik bir altyapı sunmayı hedefledi.Dogwifhat ise bu köpek temalı furyanın daha güncel ve saf haliyle geri dönen bir yorumu gibi görülebilir. Proje 2023 yılının son çeyreğinde, anonim geliştiricilerin öncülüğünde doğdu. İlk olarak 20 Kasım 2023 tarihinde bir köşe yazısıyla tanıtıldı ve topluluğa tamamen halk tarafından sahiplenilecek bir meme coin olarak sunuldu. Kurucu olarak öne çıkan herhangi bir kişi ya da ekip bulunmuyor; projenin tüm süreci başından itibaren topluluk öncülüğünde şekilleniyor. Bu durum, Dogwifhat’i merkeziyetsizliğe gerçek anlamda yaklaşan nadir projelerden biri hâline getiriyor. WIF illüstrasyonu WIF coin, teknik olarak Solana blockchaini üzerinde çalışan bir SPL token (SPL, Ethereum ağındaki ERC-20 tokenlerine benzer şekilde Solana ağ tokenleri için token standardı). En dikkat çekici Solana meme coin projelerinden biri hâline geldi. Özellikle düşük işlem ücretleri, yüksek hız ve ölçeklenebilirlik gibi avantajlar sunan Solana altyapısı sayesinde kullanıcı deneyimi oldukça akıcı. Fakat Dogwifhat’i özel kılan unsur, bu teknik özellikler değil; arkasındaki topluluğun dinamizmi, mizah anlayışı ve projeye duygusal bağla yaklaşımı. Projenin web sitesinde de alaycı bir dille belirtildiği gibi WIF, “kelimenin tam anlamıyla sadece şapkalı bir köpek”tir. Ancak bu alçakgönüllü tanım, gerçek potansiyelini gizleyemiyor.Topluluk üyeleri, sosyal medya üzerinden içerik üretiminden marka iş birliklerine, eğlenceli kampanyalardan yeni projelere kadar pek çok alanda projeyi aktif olarak yönlendiriyor. “Şapka hep kalacak” (“the hat stays on”) sloganı, hem görsel kimliğin hem de topluluk sadakatinin bir simgesine dönüşmüş durumda. Dogwifhat’in yükselişi, teknolojik bir devrimden değil; kültürel bir fenomene dönüşme sürecinden kaynaklanıyor. Bu yönüyle WIF, memecoin’lerin yalnızca geçici hevesler olmadığını; topluluk desteğiyle kalıcı ve etkili projelere dönüşebileceğini kanıtlayan örneklerden biri olarak öne çıkıyor.WIF’in Tarihçesi: Önemli Dönüm NoktalarıDogwifhat’in kısa sürede yakaladığı büyük başarı, tesadüflerden çok, dikkat çekici dönüm noktaları ve topluluk destekli girişimlerin bir araya gelmesiyle açıklanabilir. 2023’ün sonlarında sessizce başlayan bu meme coin hikayesi, yalnızca birkaç ay içinde kripto piyasasının en çok konuşulan projelerinden birine dönüştü. WIF’in gelişim sürecinde hem fiyat hareketleri hem de sosyal medya etkileşimleri büyük rol oynadı. Şimdi, Dogwifhat’in bugünkü konumuna nasıl geldiğine yakından bakalım: işte WIF’in tarihçesindeki en kritik adımlar ve dönüm noktaları…2023 sonu – Başlangıç: WIF coin ne zaman çıktı sorusunun cevabı 20 Kasım 2023, yani Solana ağında doğduğu tarih olarak verilebilir. İlk haftalarda nispeten sakin ilerleyen proje, Aralık ayında hız kazandı. Bu dönemde topluluk henüz küçüktü, fakat köpeğin şapkalı görseli viral hale gelmeye başlamıştı.2024’ün ilk çeyreği – Dev fırlama ve Binance listelemesi: Ocak–Mart 2024’te WIF fiyatı astronomik bir artış yaşadı. Mart sonunda Binance borsasında listeleme haberiyle token’ın fiyatı patladı ve 31 Mart 2024’te tüm zamanların en yüksek seviyesi 4.83 dolara ulaştı. Aynı dönemde piyasa değeri 4.58 milyar doları gördü. Bu yükselişte, Solana tabanlı meme coin sezonunun genel etkisiyle birlikte, WIF’in Binance ve diğer borsalarda anons edilmeye başlaması rol oynadı. 2024’ün ilk çeyreğinde finansal medyada “Dogwifhat şimdiye kadarki en büyük Solana meme coini” şeklinde haberler çıktı.2024 ilkbahar – Sosyal medya fenomenleri ve Elon Musk’ın dikkatini çekti: İlkbaharda WIF, kripto ve sosyal medya camiasının dikkatini çekti. Mart 2024’te Tesla CEO’su Elon Musk, köpeğinin şapkalı bir fotoğrafını paylaşınca WIF fiyatı %32’ye varan artış gördü. Haziran 2024’te ise Musk, bir canlı yayında “DogWiFiHat” adından bahsederek meme coin’in tanınırlığını artırdı; bu açıklama sonrası topluluk büyük coşku yaşadı. Bunlar gibi anekdotlar, WIF’in viral coin projesi haline gelmesinde etkili oldu. Ayrıca SolJakey (Ansem) gibi kripto fenomenlerinin WIF’e destek vermesi, projenin sosyal medyadaki yayılımını hızlandırdı.2024 ortası – Yeni listelemeler geldi: Yaz aylarında WIF, daha fazla borsada listelenmeye başladı. Örneğin Gemini gibi önemli platformlarda 2024 içinde WIF listeleri gerçekleşti. Bu dönemde meme coin rüzgarından en çok etkilenen projelerden biri olarak, WIF fiyatı dalgalı seyretse de yüksek fiyat seviyelerinde kalmaya devam etti.2024 sonbahar – Coinbase ve Robinhood Etkisi: 13 Kasım 2024’te Coinbase, Dogwifhat’ı listeleme takvimine eklediğini duyurdu. Bu haber üzerine WIF bir kez daha büyük bir sıçrama yaparak 4 dolar civarına yükseldi. 25 Kasım 2024’te ise Robinhood platformu WIF işlemlerini açtı. Bu dönemde WIF, Binance ve Coinbase listelenmeleri sayesinde günlük hacminde önemli artışlar gördü. 11 Aralık 2024’te ise Binance.US borsası da WIF/USDT paritesini ekledi. Bu gelişmeler, WIF’in 2024’ün son çeyreğinde yeniden yükselişe geçmesine olanak tanıdı.2025’in ilk çeyreği – Las Vegas Sphere kampanyası ve sonrası: Mart 2024’te “Sphere Wif Hat” girişimiyle, WIF topluluğu Las Vegas’taki Sphere eğlence merkezinin dev ekranında köpeğin ilanının yayınlanması için yaklaşık 700.000 dolar bağış toplamıştı. Bu hamle, kısa süre sonra WIF fiyatının 4.85 dolara ulaşmasını sağlamıştı. Ancak Mart 2025’e gelindiğinde bu reklam kampanyası gerçekleşmedi ve topluluk organizatörleri katkıların geri ödeneceğini duyurdu. Buna paralel olarak WIF fiyatı dalgalı seyrini sürdürdü. Ekim-Kasım 2024’te yeniden 4 dolara yaklaşan WIF, Nisan 2025’te yaklaşık 0.60 USD seviyelerinde işlem görüyordu. Kısacası ilk yarı 2025’te WIF, yoğun meme coin trendinden etkilense de fiyatında sert düşüşler yaşadı. Las Vegas Sphere. Kaynak: Thesphere.com WIF Neden Değerli?Dogwifhat’in yalnızca bir “şaka coin’i” olmanın ötesine geçip milyarlarca dolarlık bir piyasa değerine ulaşması, arkasındaki yapının hafife alınmaması gerektiğini gösteriyor. WIF’in değer kazanmasını sağlayan unsurlar, yalnızca sosyal medyadaki viral etkisinden ibaret değil; aynı zamanda güçlü topluluk yapısı, ekonomik modeli ve teknik altyapısıyla da bağlantılı. Peki, bu coin’i rakiplerinden ayıran temel özellikler neler? İşte WIF’in neden değerli görüldüğünü açıklayan başlıca faktörler…Topluluk kabulü: WIF geniş bir topluluk tarafından benimsendi. Projenin aktif sosyal medya varlığı ve “hat stays on” sloganı etrafında güçlü bir topluluk oluştu. 2024 sonu itibarıyla 202.000’den fazla yatırımcı bu coini tutuyordu. Sağlam bir topluluk, meme coin’lerin değerini yukarı çekebilen organik bir güç olarak biliniyor. “WIF holders” da bu açıdan güç gösterisinde bulunuyor.Sabit arz: WIF token arzı 998,999,999 token ile sabit. Bu sayede ilave token üretimi olmayacak ve var olan arz sabit kalacak. Sabit arz, talep arttığında daha fazla değer kazanma potansiyelini destekleyen bir faktör.Solana altyapısı: WIF, Solana (SOL) blockchaini üzerinde çalışıyor. Solana ağının saniyede binlerce işlem yapabilmesi ve işlem ücretlerinin genellikle 0.0025 doların altında olması, WIF işlemlerini hızlandırıyor ve maliyetini düşürüyor. Yani kullanıcılar token’ı düşük ücretle, neredeyse anında gönderebiliyor. Bu teknik altyapı, WIF ve diğer Solana-tabanlı meme coin’lerin cazibesini artıran önemli bir faktör. Solana altyapısı. Kaynak: Razored Görsel ve mizahi potansiyel: WIF’in logosundaki şapkalı köpek görseli, sosyal medyada kolaylıkla paylaşılan, kullanıcıların ilgisini çeken bir meme olarak öne çıktı. Köpek temalı kripto projeleri zaten popüler (ör. Dogecoin, Shiba Inu); WIF ise şapkasıyla ayrı bir komedi unsuru taşıyor. Bu eğlenceli görsel ve “tamamen şapka” teması, viral bir büyüme potansiyeli yarattı. İnsanlar mizahi içerik ve topluluk coşkusu etrafında projeye yöneldiler.Organik sosyal medya etkisi: WIF sahipleri ve destekçileri, projeyi aktif olarak sosyal medyada tanıttı ve yeni projeler için ilham kaynağı oldu. Topluluk, bağımsız olarak bağış kampanyaları düzenledi (Sphere kampanyası gibi), aynı zamanda token’a sahip olmadan da etkinliklere katılabilme imkânı sağladı. Bu şekilde “herkesin katılabileceği” bir proje olarak kitlelerin ilgisini çekti. Bu organik etkileşimler, WIF’e yönelik talebi ve benimsenmeyi artırarak coinin değerine katkı sağladı.Tüm bu faktörler bir araya geldiğinde WIF, piyasadaki birçok meme coin’den farklı olarak güçlü bir topluluk desteği ve viral bir hikâye ile karşımıza çıkıyor. Sabit token arzı ve Solana teknolojisinin avantajları ek değer unsurları oluşturuyor ve WIF coin geleceği açısından umut verici bir tablo ortaya koyuyor.Dogwifhat (WIF), piyasaya sürüldüğünden bu yana oldukça çarpıcı fiyat hareketlerine sahne oldui Mayıs 2025 itibarıyla WIF coin fiyatı, yaklaşık 0.62 dolar seviyesinden işlem görüyor. Token, az önce de bahsettiğimiz üzere 31 Mart 2024’te 4.85 dolara ulaşarak tüm zamanların en yüksek seviyesini (ATH) görmüştü. Buna karşılık, 20 Kasım 2023’te sadece 0.00002344 dolardan işlem görerek tüm zamanların en düşük seviyesini yaşamıştı. Bu iki seviye arasında yüzde 2.670.000’den fazla artış yaşanması, WIF’in devasa kazancını gösteriyor. Mevcut durumda, token zirve değerinin yaklaşık %87 altında işlem görse de, 625 milyon dolar civarındaki piyasa değeri ve günlük 183 milyon doları aşan işlem hacmi, bu meme coinin hala yatırımcıların odağında olduğunun bir göstergesi. Lansmanından bu yana WIF coin fiyatı. WIF’in Kurucusu Kim?WIF coin kim kurdu sorusu sık soruluyor. Fakat Dogwifhat (WIF) projesinin kurucusu anonim. Yani projenin arkasında kim olduğu bilinmeyen bir ekip veya kişisel grup var. Resmi açıklamalarda ve adreslerde hiç kimsenin adı geçmiyor. Dolayısıyla WIF, “sahipsiz bir token” olarak piyasaya çıktı. Bu, kripto para alanında oldukça önemli bir detay. Zira anonim kurucunun (veya kurucuların) WIF’e yönelik merkeziyetsizliği benimseyen yaklaşımını gösteriyor.Öncelikle, herhangi bir merkezi otorite veya kurucu ekip tarafından kontrol edilmeden başlatılması, en orijinal kripto paranın, Bitcoin’in merkeziyetsizlik idealiyle örtüşüyor. Bitcoin’in yaratıcısı Satoshi Nakamoto’nun anonim kalması ve projeyi topluluğa bırakması bu yaklaşımın en ikonik örneği. Bu tür bir yapı, sadece teknik merkeziyetsizlik değil, aynı zamanda yönetişim anlamında da güçlerin tek elde toplanmamasını ifade ediyor. Dogwifhat (WIF) gibi projeler de bu ruhu yeniden canlandıran örnekler arasında sayılabilir. Çünkü kullanıcıların doğrudan söz sahibi olduğu, topluluk tarafından yönlendirilen bir yapı, hem güven inşa eder hem de spekülatif piyasa dinamiklerinin dışında bir aidiyet duygusu yaratıyor.Dogwifhat’ın resmi web sitesi ve sosyal medya hesapları, merkezi bir ekip yerine gönüllü topluluk üyeleri tarafından yönetiliyor. Bu durum, topluluk üyelerinin projeye olan bağlılığını ve katkılarını artırıyor. Topluluk, projeyle ilgili duyuruları, güncellemeleri ve etkinlikleri organize ederek, WIF’in tanıtımını ve gelişimini sağlıyor. Sıkça Sorulan Sorular (SSS)Yazımızda, WIF’in ne olduğu, nasıl çalıştığı, kim tarafından geliştirildiği sorularına yanıt aradık. Bu bölümde, Dogwifhat hakkında en çok sorulan diğer soruları açık, sade ve anlaşılır bir şekilde yanıtlıyoruz.WIF Coin nedir ve nasıl çalışır?: WIF, Solana ağı üzerinde çalışan bir meme coin’dir. Teknik olarak bir SPL token olup Solana cüzdanları tarafından desteklenir. Kullanıcılar, Phantom gibi Solana cüzdanlarına WIF token alıp gönderebilir. Proje, Dogecoin gibi gerçek bir teknoloji geliştirmeden, şapkalı bir köpek teması etrafında inşa edilmiş topluluk coinleri arasında yer alır. Herhangi bir merkezi uygulaması yoktur; değerini tamamen topluluğun benimsemesi ve alım-satım işlemlerinden alır.WIF ne zaman çıktı ve kim kurdu?: WIF (Dogwifhat) Aralık 2023’te ilk kez piyasaya sürüldü. Kuruluşunda anonim bir geliştirici veya geliştirici topluluğu rol aldı. Kesin bir “kurucu” kimliği bilinmediği için, WIF’i kimin başlattığı net olarak kamuoyuna açıklanmadı. Temel olarak sahiplerinin karar verdiği bir proje olduğu söylenebilir.WIF yatırım için mantıklı mı?: WIF, yüksek riskli bir meme coindir. Değeri şaka ve topluluk algısına dayalı olarak çok dalgalı hareket eder. Bu tür projelerde büyük kazançlar olduğu gibi sert düşüşler de yaşanabilir. Dolayısıyla yatırım yapmadan önce tüm riskleri anlamak önemlidir. Uzun vadeli sağlam bir değer önerisi olmadığı için, WIF’e yatırım yapmayı planlayanların bu riskleri göze alması gerekir (Bu bilgi yatırım tavsiyesi değildir, sadece genel bir bilgilendirmedir).Hangi borsalarda listeleniyor?: WIF birçok büyük kripto borsasında işlem görüyor. Binance, Coinbase, Gemini gibi merkezi borsaların yanı sıra Robinhood Crypto platformunda da listelendi. Ayrıca OKX, KuCoin, Gate.io, Bitget, Bybit ve MEXC gibi diğer popüler borsalarda da alınıp satılabiliyor. Raydium ve Jupiter gibi Solana tabanlı DEX’lerde de WIF token çiftleri bulunur. Bu sayede yatırımcılar hem Solana ekosistemindeki hem de geleneksel borsalardaki piyasalardan WIF alıp satabilirler.WIF arzı sabit mi?: Evet, WIF’in toplam token arzı sabit. Toplamda 998,999,999 WIF olarak belirlenmiştir. CoinMarketCap verilerine göre dolaşımda da yaklaşık aynı miktar (998.84 milyon WIF) bulunmaktadır. Yani yeni WIF token’ları basılmayacak ve mevcut arz artmayacaktır. Sabit arz yapısı, talep artışında değerin yükselmesine olanak tanır.WIF nasıl saklanır?: WIF, Solana ağına ait bir token olduğu için Solana uyumlu cüzdanlarda saklanabilir. En yaygın seçenekler arasında Phantom, Solflare, Sollet gibi cüzdanlar bulunur. Bu cüzdanlardan birine WIF token’ı ekleyerek özel anahtarlarınızda güvenli şekilde muhafaza edebilirsiniz. Ayrıca Ledger gibi donanım cüzdanlar da Solana ve WIF desteği sunar. WIF token’ınızı bu cüzdanlara transfer ederek kendi kontrolünüzde güvenle tutabilirsiniz. WIF ve diğer topluluk temelli projelerin yükselişini kaçırmamak için JR Kripto Rehber serimizi takip etmeye devam edin!
